Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

 

         Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie, włączając się w obchody Roku Korczaka, zorganizowała seminarium dla bibliotekarzy pracujących w oddziałach i filiach dziecięcych woj. podkarpackiego „Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat” – Janusz Korczak, pisarz, lekarz, publicysta i pedagog (1878-1942). Spotkanie odbyło się 23 października 2012 roku w sali konferencyjnej WiMBP przy ul. Sokoła 13 i zostało zorganizowane przez Dział Instrukcyjno-Metodyczny.

 

Seminarium rozpoczęła Pani Barbara Chmura, dyrektor WiMBP w Rzeszowie, która przedstawiła zaproszonych prelegentów oraz powitała serdecznie zebranych bibliotekarzy.

 

Najważniejsze zagadnienia związane z życiem Janusza Korczaka –sylwetkę i działalność, stosunek do dziecka, główne myśli i praktyki wychowawcze, praktyczne ich zastosowanie we współczesnej bibliotece dla dzieci i młodzieży przedstawił w formie wykładu „Biblioteka jako miejsce rozmowy o Korczaku” Pan Wojciech Lasota, historyk sztuki, założyciel i prezes Fundacji Korczakowskiej. Podkreślił on, że istota idei pedagogicznych Starego Doktora wyrażała się w słowach: „Nie ma dzieci – są ludzie; ale o innej skali pojęć, innym zasobie doświadczenia, innych popędach, innej grze uczuć”. Dziecko ma prawo być sobą, być takim, jakim jest. Jeżeli dziecko jest „pełnym człowiekiem” to ma prawo do szacunku, ma prawo do tego, aby nie było lekceważone i ma prawo tego wymagać od dorosłych. Proces wychowania musi wychodzić od dziecka, od jego podstawowych potrzeb, powinien być dostosowany do jego naturalnych faz rozwoju. Zdaniem Korczaka odpowiedzialność za ostateczny rezultat wychowania spoczywa zarówno na  wychowawcy, jak i na dziecku: „My wychowujemy was, ale i wy nas wychowujecie – źle albo dobrze”. Dorośli oddziałują na dzieci, ale i dzieci oddziałują na dorosłych. Jedni od drugich uczą się, wzajemnie na siebie wpływają i wzajemnie siebie kształtują.

 

Pani Wiesława Jędrzejczyk, redaktor naczelna Wydawnictwa Literatura w prezentacji multimedialnej „Wojny dorosłych – historie dzieci” przybliżyła uczestnikom spotkania wzruszającą literaturę faktu dla najmłodszych wydaną w koedycji z Muzeum Powstania Warszawskiego („Czy wojna jest dla dziewczyn?” P. Beręsewicza,„Asiunia”J. Papuzińskiej, „Zaklęcie na „w” M. Rusinka, „Bezsenność Jutki” D. Combrzyńskiej-Nogali). Są to książki współczesnych autorów polskich, ciepło przyjęte przez krytykę literacką, wyróżnione i nagrodzone w licznych konkursach, chętnie czytane zarówno przez dzieci, jak i rodziców. Omówiła książkę Beaty Ostrowickiej „Jest taka historia. Opowieść o Januszu Korczaku”. Książka ta jest napisana prostym, klarownym językiem, zrozumiałym dla dzieci, pięknie zilustrowana przez Jolę Richter-Magnuszewską, która opowiada o wychowankach warszawskiego Domu Sierot i o ich ukochanym opiekunie, Januszu Korczaku – pedagogu, który poświęcił całe życie, żądając równouprawnienia dzieci i broniąc ich praw (scenariusz lekcji na podstawie książki do pobrania na stronie Literatury).
W drugiej części swojego wystąpienia „Trudny wybór – praca ilustratora” przedstawiła problemy związane z pracą nad graficzną oprawą książki dziecięcej (badanie rynku, opinia dziecięcego czytelnika, gust i intuicja wydawcy, rozmowy z ilustratorem, ostateczny wybór okładki).

 

Twórczość literacką dla dzieci Janusza Korczaka zaprezentowała Małgorzata Sierżęga, instruktor ds. czytelnictwa dzieci i młodzieży WiMBP w Rzeszowie. Podkreśliła ona, że powieści adresowane do dzieci („Król Maciuś Pierwszy”, „Król Maciuś na wyspie bezludnej”, „Bankructwo małego Dżeka”, „Kiedy znów będę mały”, „Kajtuś Czarodziej”) to książki o tęsknocie za prawdziwym dzieciństwem i o miłości do dziecka. Książki pokazujące samotność i zagubienie dziecka nie tylko w świecie dorosłych, ale i w świecie dzieci. Bohaterowie utworów Janusza Korczaka wbrew pozorom nie doznają
szczęścia absolutnego, jakiego chciałoby się dla dziecka, ale doświadczają losów, które stają się dla nich nauką i poszukiwaniem sensu istnienia.

 

Na zakończenie spotkania Panie: Jolanta Strycharz, instruktor MBP w Mielcu i Beata Myszka, pracownik Czytelni Filii Nr 2 MBP w Stalowej Woli przedstawiły zabawy podwórkowe Korczaka i dzisiejsze zabawy podwórkowe dzieci. W czasach korczakowskich zabawa odgrywała w życiu dzieci bardzo ważną rolę: „Zabawa jest nie tyle żywiołem dziecka, ile jedyną dziedziną, gdzie mu zezwalamy na inicjatywę węższym lub szerszym zakresie. W zabawie dziecko czuje się do pewnego stopnia niezależnym”. Do najczęstszych zabaw należała: gra w domino, warcaby, palanta, klipę, ciupy i dwa ognie; przeciąganie liny; wyścigi z przeszkodami i zawiązanymi oczami; wspinanie się na drzewo; budowa okrętu na pochyłej gałęzi drzewa; zabawa w klasy, Indian, konie, polowanie, straż ogniową, kulig, pogromcę tygrysów, chowanego, artylerię, samochód, „węża” i berka; jazda na rowerze, łyżwach i sankach; lepienie bałwana; rzucanie śnieżkami; zabawa piłką (odbijanie, trafianie do celu, kozłowanie). Wiele zabaw polegało na naśladownictwie poważnych czynności dorosłych. Pomysłowość dzieci nie miała granic.
Dzisiaj dzieci nie znają gry w klasy, klipę, ciupy czy palanta. Bawią się w takie gry, do których nakłoni je najczęściej dorosły – rodzic lub nauczyciel. Coraz rzadziej dziewczynki skaczą w gumę, chociaż jeszcze kilka lat temu ta gra przeżywała renesans. Chłopcy bawią się w wojnę na komputerze, grają w piłkę nożną lub ścigają się na rowerach. Na przydomowych ogródkach króluje batut – trampolina, przyrząd do ćwiczeń gimnastycznych. Na osiedlowych podwórkach dominującymi zabawkami są nowoczesne gadżety – komputery, tablety i wszechobecne telefony komórkowe. Innymi formami spędzania wolnego czasu przez dzieci dzisiaj jest jazda na rolkach, oglądanie bajek w telewizorze, dodatkowe zajęcia pozalekcyjne (korepetycje, taniec) rzadziej zajęcia sportowe. Dorośli mogą zaradzić biernemu spędzaniu wolnego czasu przez dzieci, zabierając dziecko na podwórko i bawiąc się razem z nim. 

 

           

                                             Oprac. Małgorzata Sierżęga

                                             Instruktor WiMBP w Rzeszowie