Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

„Literatura fantastyczna dla dzieci i młodzieży” - relacja z seminarium dla bibliotekarzy

„Literatura fantastyczna dla dzieci i młodzieży”
- relacja z seminarium dla bibliotekarzy pracujących
w oddziałach i filiach dziecięcych woj. podkarpackiego

16 czerwca 2017 r. w sali szkoleniowej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie odbyło się, zorganizowane przez Dział Instrukcyjno-Metodyczny, seminarium „Literatura fantastyczna dla dzieci i młodzieży”. W seminarium wzięło udział 19 bibliotekarzy pracujących w oddziałach i filiach dziecięcych woj. podkarpackiego.

Uczestników spotkania powitała Monika Ohar-Pawiak, z-ca dyrektora WiMBP w Rzeszowie. 

O przyczynach popularności literatury fantastycznej wśród młodych czytelników opowiedziała Małgorzata Sierżęga, instruktor ds. czytelnictwa dzieci i młodzieży WiMBP w Rzeszowie. Przypomniała, że kryzys czytelnictwa, o którym się mówi nie dotyczy fantastyki, bo ta cieszy się dużą popularnością młodych czytelników. Ogólnopolskie badania czytelnictwa gimnazjalistów z klas III i uczniów szkół podstawowych z klas VI zrealizowane pod koniec 2013 r. przez Zofię Zasacką i Instytut Badań Edukacyjnych pokazały, że na pierwszych miejscach wśród lektur czasu wolnego królują niezmiennie "Harry Potter" J. K. Rowling, "Hobbit" i "Władca Pierścieni" J. R. R. Tolkiena oraz "Opowieści z Narnii" C. S. Lewisa. Fantastyka jest atrakcyjna dla młodych bo: proponuje „wielką zabawę”, daje wolność wyboru – czytelnik może sam wybierać i decydować, co chce czytać, pozwala na przeżycie przygody z prawdziwego zdarzenia, ucieczkę od zwykłej, szarej rzeczywistości w świat marzeń i wyobraźni, stania się kimś innym, utożsamienia się z bohaterem, oderwania od obowiązków i ról w rzeczywistym świecie. Pomaga w rozwoju empatii, jest źródłem kształtowania uczuć i emocji oraz obrazem międzyludzkich relacji. Uczy odróżniania dobra od zła, kształtuje system wartości, pozwala zakosztować magii, której brakuje w codziennym życiu najbardziej. Broni przed dydaktyzmem i jest alternatywą dla nielubianych lektur szkolnych. Posługuje się prostym, współczesnym językiem i licznymi dialogami. Jest gatunkiem tak szerokim, że każdy może znaleźć w niej coś dla siebie. Wbrew obiegowej opinii nie jest literaturą tylko dla młodych.

Wykład „Współczesna literatura fantastyczna dla dzieci i młodzieży wobec przeobrażeń kulturowych i problemów społecznych XXI wieku” wygłosiła dr Weronika Kostecka z Zakładu Literatury Popularnej, Dziecięcej i Młodzieżowej Instytutu Literatury Pięknej Uniwersytetu Warszawskiego. Na przykładzie znanych utworów fantastycznych adresowanych do młodych czytelników ("Harry Potter" J. K. Rowling, "Zmierzch" S. Meyer, "Omega" M. Szczygielski, "Pięć sekund do io" M. Warda, "InterŚwiat" N. Gaiman, M. Reaves, "Feliks, Net i Nika" R. Kosik, "Igrzyska śmierci" S. Collins) opowiedziała czym jest fantastyka dla dzieci i młodzieży, stereotypy społeczno-kulturowe, fantastyka wobec nowoczesności – kultura popularna i cyberprzestrzeń (media chętnie wykorzystywanym przez autorów tworzywem fabularnym), tradycja fantastyki naukowej wobec zjawisk współczesności (media wzbogacają proces kształtowania osobowości) oraz jakie są literackie prognozy społeczno-kulturowe fantastyki. „Biografie czytelnicze nastolatków są budowane na momentach przełomowych, krokach milowych rozwijających umiejętność czerpania przyjemności z lektury, kształtowaniu potrzeb czytelniczych. Są nimi lektury dostarczające nowych, nieznanych wcześniej doświadczeń czytelniczych, stanowiących odkrycie nowego gatunku tematyki, sposobu konstruowania fabuły. Szczególne miejsce zajmuje tu literatura fantastyczna”. Dr Kostecka podkreśliła, że tylko czytanie dostarczające autentyczne historie ma szansę być dla młodego czytelnika istotną i wiarygodną lekturą. A za taką uważana jest literatura fantastyczna.
 

W drugiej części spotkania instruktor ds. informacji WiMBP w Rzeszowie – Ewa Lelek przedstawiła możliwości wykorzystania tabletu do wyszukiwania literatury oraz popularne aplikacje książkowe i interaktywne książki dla dzieci. Tablet to urządzenie, które służy funkcjom, jakie dotychczas spełniały urządzenia takie jak: komputer stacjonarny, aparat fotograficzny i kamera, telewizor, odtwarzacz muzyki czy konsola do gier. Tablety w bibliotece cieszą się dużym zainteresowaniem. Ważne, aby informacja o nich była łatwo dostępna, a ich lokalizacja czytelna nawet przed wejściem do biblioteki. W nowoczesnych książkach jest dźwięk, animacje, gry. „Książka czyta się sama” – można uruchomić lektora, odtworzyć animowany film, w którym przedstawiono całą historię zawartą w aplikacji książkowej. Aplikacja książkowa łączy rozwiązania zbliżające ją do gry komputerowej poprzez interaktywność, indywidualizację, narzędzia do budowania świata przedstawionej historii. Popularne aplikacje książkowe i interaktywne książki dla dzieci są dostępne m.in. na: iBooks, Legimi, Woblink, Bezkartek.pl, iczytam, Fundacja Festina Lente.

O najchętniej czytanych książkach fantastycznych w bibliotekach dziecięcych Podkarpacia opowiedziały: Barbara Wójcik z PiMBP w Ustrzykach Dolnych, Maria Chodukowska z MBP w Stalowej Woli oraz Marta Ciosek z GBP w Wiśniowej.
Dzieci w wieku od 7 – 11 lat chętnie czytają serie: "Nudzimisie" R. Klimczaka, "Hokus-Pokus! Bęc!" M. Maneru, "Magiczne dzieci" S. Gardner, "Magiczne królestwo" R. Banks, "Magiczny piesek" S. Bentley, "Magiczne drzewo" A. Maleszka, "Magiczne lustro" S. Mlynowski, cykl "Dolina Bagiennej Trawy" P. Wakuła oraz "Dziewczynkę z szóstego księżyca" M. Witcher.
Nastolatki w wieku 12 – 14 lat wypożyczają serie: "Crom" K. Stelmarczyk, "Pas Deltory" E. Roddy, "Baśniobór" B. Mull, "Oksa Pollock" A. Plichota, "Skrzydła Laurel" A. Pike, "Olimpijscy herosi", "Percy Jackson i bogowie olimpijscy" R. Riordan, "Meto" Y. Grevet, cykle: "Ulysses Moore", "Sklepik Okamgnienie" P. Baccalario, "Gone" M. Grant oraz "Harry Potter" J. K. Rowling (czytany również przez dzieci od 9 lat), "Opowieści z Narnii" C. S. Lewis, "Podzielone królestwo" A. F. Jones i G. Chalk, "Most do Terabithi" K. Paterson, "Oskar Pill" E. Anderson.
Wśród książek najczęściej wybieranych i czytanych przez młodzież od lat 15 znajdują się serie: "Zwiadowcy" lub "Drużyna" J. Flanagan, "Labirynt" R. Wekwerth, "Poza czasem" A. Monir, "Monument 14" E. Laybourne, "Legenda" M. Lu, "Merlin" T. A. Barron, "Itch" S. Mayo, "Wilkołaki z Mercy" Falls M. Stiefvater, "Trylogia Czarnego Maga" T. Canavan, "Dary anioła" C. Clare, "Igrzyska śmierci" S. Collins, trylogia "Więzień labiryntu" J. Dashner, "Trylogia czasu" K. Gier, "Delirium" L. Oliver, "Pamiętniki wampirów" L. J. Smith.
 

Małgorzata Sierżęga
Dział Instrukcyjno-Metodyczny
WiMBP w Rzeszowie 

---------------------------------------------------------------

GALERIA