Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

"Szafa"

Olga Tokarczuk - światowej sławy pisarka, poetka i autorka scenariuszy. Psycholog. Dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej „Nike”, Literackiego Nobla, Nagrody The Man Booker International Prize, Literackiej Europy Środkowej Vilenica, Brucka Berlin-Preis. Swoje pierwsze, zarazem najważniejsze, powieści stworzyła pomiędzy 1993 – 2014 rokiem – przetłumaczono je na ponad 30 języków. Już wtedy dała się poznać jako znakomita autorka powieści i tekstów. Teksty wygłaszała podczas różnych ważnych okoliczności, które znalazły swe miejsce w powieści„ Czuły narrator”.

„Szafa” – to trzy ciekawe opowieści przedstawione przez Olgę Tokarczuk w raczej niedługiej formie literackiej. Historie, które zawierają w sobie tak ważne tematy jak śmierć i życie, Stwórcę i religię, upływ czasu. W pierwszym opowiadaniu dwójka bohaterów decyduje się na zakup starej szafy. Już wkrótce okazuje się, że mebel zajmuje znaczną część ich małego mieszkania. Jak taki mebel może wpłynąć na dalsze życie i czy można funkcjonować inaczej ? „W środku nie miało znaczenia jaka jest pora dnia, jaka pora roku, jaki dzień”. Autorka bardzo plastycznie opisuje wnętrze mebla i czyni go pierwszoplanowym bohaterem opowiadania, a nowi właściciele uważają ją prawie jak bliską im istotę. Spokojne właściwości tego nabytku miały kojący wpływ na kobietę, tak że nie chciała z niej wychodzić. Zarówno ona jak jej życiowy partner znaleźli w niej poczucie bezpieczeństwa i ciszę. W końcu oboje siedzieli na szafy dnie , która stworzyła im ich ciasny, własny ,mały świat. I mieli chęć i czas przeznaczony na modlitwę do Anioła Stróża w jakże szczerej oddanej mu intonacji …

”Numery” Kobieta zatrudniona jako pokojówka w hotelu „Capital’’, przedstawia typy osób i dopuszcza do ich tajemnic. Do rozkładu pomieszczeń, rzeczy i informacji jakie często zastają na klamce wywieszone przez hotelowych gości. Wprowadza do wnętrz, gdzie martwe przedmioty ożywają i same obrazują historię ludzi – ich charakter i dylematy związane z istnieniem w aktualnym świecie. Doznaje też różnych odczuć zmysłowych np.: zapach markowych kosmetyków jak i środków gospodarczych, które przenikają się wzajemnie. Dla kobiety każda chwila spędzona w hotelowej przestrzeni to świat znaków, a ona sama w pewnym sensie wyzbywa się tu swojego charakteru. Być niewidzialną dla hotelowych gości.

„DEUS EX” Głowna postać opowiadania to pan D., którego ogromną fascynacją są komputery, a właściwie gry wirtualne. Pan D. nie potrafi istnieć w codziennym życiu i sam się w nim odnaleźć, z czego może wynikać pasja zadowalająca własne ego. Jednym z powodów prowadzących do agresji jest jego zła relacja małżeńska. On sam i jego żona nie funkcjonują ze sobą ale raczej oddzielnie na dwóch krańcach sceny rodzinnej nie dbają o siebie. Nie mogąc się porozumieć, każde znajduje spełnienie i biegnie w świat inny. Mężczyzna wymyśla przeciwstawne sobie realia, jednak gdy one też go nie satysfakcjonują niszczy je. Wszystko co tworzy nie wynika z pobudek szlachetnych jak robił to Stwórca ale wyłącznie z frustracji. Rozczarowanie nowymi, coraz to innymi światami jest dla niego jednocześnie cierpieniem jak i rozczarowaniem samym sobą. Wkrótce jednak doświadcza skruchy i tworzy nowy program, który przywraca światu ład. W tym opowiadaniu znajdujemy liczne nawiązania do mitów, legend, wydarzeń biblijnych, odniesienia do plag ognia, egipskiej zarazy czy potopu. Jest też opis wielkiego wybuchu, który staje się zarzewiem Wszechświata. Tej książki nie można pominąć, trzeba ją sobie tylko wolno dozować. Polecam.

Czesława Szlachta Pytko, DKK przy BPGiM w Strzyżowie