Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Pamiątkowe rupiecie. Biografia Wisławy Szymborskiej – Joanna szczęsna, Anna Bikont

Biografia „Pamiątkowe rupiecie” to swego rodzaju „spotkanie autorskie” z samą poetką, laureatką Nagrody Nobla. Dzieło pań Szczęsnej i Bikont to nie jedyne opracowanie na temat Wisławy Szymborskiej, są inne – bardziej krytyczne. Jednakże do naszych rąk trafiła właśnie ta, a nie inna książka, na podstawie której poetka jawi się jako osoba ciepła, sympatyczna, skromna, inteligentna oraz z ogromnym poczuciem humoru. Kochała zwierzęta, zwłaszcza psy i ptaki. Fascynowały ją również małpy. O Szymborskiej można powiedzieć, że była ekologiem. Wspominając wyjazdy na łono natury mówiła : „Kiedy przyjeżdżam na biwak, pierwszą moją czynnością jest sprzątanie zielonej doliny w promieniu plus minus 200 metrów.” Nie lubiła podróżować, jednak wyjeżdżała dość często, również za granicę. W podróży umilała sobie czas układaniem limeryków. Bardzo lubiła robić sobie zdjęcia pod tablicami z nazwą miejscowości. Miasta zwiedzała spacerując ich ulicami, bo wtedy przypatrywała się życiu. Z podróży przywoziła różne bibeloty i gadżety, do których miała ogromny sentyment. Były to jej „pamiątkowe rupiecie”. Uwielbiała wszystko co „kiczowate”. Wielką pasją Szymborskiej było własnoręczne robienie pocztówek kolaży, które wysyłała swoim licznym znajomym i przyjaciołom.
Może, gdyby nie książka „Pamiątkowe rupiecie”, nigdy nie poznalibyśmy tych okruchów życia noblistki, okruchów, które zechciała o sobie opowiedzieć autorkom biografii ona sama oraz jej znajomi.
Dzięki książce dowiadujemy się również jak wyglądał warsztat pisarski poetki. Swoje pomysły na wiersze zapisywała w grubym notesie. Pierwsze zapiski pochodziły prawdopodobnie z połowy lat sześćdziesiątych. Słowa, frazy, pomysły wykorzystane w wierszu po prostu przekreślała. Często zaczynała pisać wiersz od końca. Swoje utwory pisała ręcznie na karteluszkach. Gotowy wiersz przepisywała początkowo na maszynie na cieniutkim, pożółkłym papierze przebitkowym. Wiele lat później wiersze przepisywał na komputerze jej sekretarz Michał Rusinek. Szymborska nie umiejscawiała, ani nie datowała swoich wierszy. Nie było też dedykacji (oprócz jednego – dla Haliny Poświatowskiej), bo chciała, by każdy był przyjęty przez czytelników jako napisany dla niego.
W książce „Pamiątkowe rupiecie” opisane są również czasy, kiedy poetka była członkiem partii i pisała wiersze pochwalne na cześć Stalina i Lenina. Według autorek biografii, o czasach przynależności do partii Szymborska mówiła, że to najgorsze doświadczenie w jej życiu. W 1956 roku w „Przeglądzie Kulturalnym” ukazał się jej wiersz pt. „Rehabilitacja”. Wielu nie może wybaczyć noblistce tego epizodu komunistycznego i nie chce również uwierzyć w jej rehabilitację. Jednak nie nam osądzać – zatem zamykamy ten kontrowersyjny temat.
Na zakończenie kilka cytatów z książki, które najbardziej przypadły nam do gustu:
„Ludzie głupieją hurtem, a mądrzeją detalicznie.”
„Sztuka rozśmieszania, to piekielnie poważna umiejętność.”
„W podróży niezbędny jest tylko bilet powrotny.”
„Poeta wie, co chciał napisać, ale nie wie co napisał.”
„Najważniejszą czynnością poety jest skreślanie, a najpotrzebniejszym meblem w jego mieszkaniu – kosz na śmieci.”
„Mikrofon przyłożony znienacka do ust bardzo rzadko wydobywa z nich coś mądrego.”
„Człowieka zawsze coś boli, denerwuje, uwiera i często w tym zamęcie psychicznym zapomina, że życie jest piękne.”
Moderator DKK w Lutoryżu Urszula Knutel