Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

KSIĄŻKI, KTÓRE WARTO CZYTAĆ – „ALKOHOL I MUZY” / S. KOPER. Spotkanie grupy członków DKK-u w Filii nr 8 – relacja

Książki, które warto czytać – „Alkohol i muzy” / S. Koper.

Spotkanie grupy członków DKK-u –

Filia nr 8

Sztuka długotrwała, życie krótkie

Alkohol zawsze był obecny w życiu artystów i tak już chyba zostanie. Wszyscy dobrze wiemy, że nie istnieje sztuka bez alkoholu, a alkohol bez sztuki. Większość twórców potrzebowała tworząc swoje wielkie dzieła dodatkowych bodźców (alkohol czy narkotyki). I to właśnie ci najwięksi twórcy Młodej Polski, Dwudziestolecia Międzywojennego i okresu powojennego są bohaterami tej książki. Zanim jednak zapoznamy się z szalonym życiem pisarzy, poetów, malarzy, plastyków, muzyków autor zapoznaje nas z historią picia alkoholu (wino, piwo, okowita i miód) od najdawniejszych czasów. I tak dla przykładu: Leszek Biały, Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki nie stronili od alkoholu, zaś książęta Mazowieccy (Stanisław i Janusz III) zmarli młodo żyjąc i bawiąc się ponad stan. Symbolem alkoholizmu elit Rzeczpospolitej Obojga Narodów były czasy saskie. Wielcy hetmani nawet prowadząc działania wojenne nadużywali alkoholu przegrywając bitwy, gdyż będąc pijani nie umieli wydawać odpowiednich rozkazów. Ciekawy jest również wątek dotyczący W. S. Reymonta. Dowiadujemy się o nim, że lubił podróże, wesołe życie i drogie alkohole (a na to były potrzebne mu duże pieniądze). Warto przeczytać w jaki sposób autor „Chłopów” zdobył te duże pieniądze i dlaczego dostał Nagrodę Nobla. Osobny rozdział w książce poświęcony jest Zakopanemu. Jak wiadomo Zakopane to zimowa stolica Polski. Bywali tam przedstawiciele z całego świata. Autor opisuje niezwykłą atmosferę Zakopanego, gdzie prawie wszyscy pili i urządzali huczne imprezy. Występują tu niezwykłe postacie Zakopanego: Władysław Orkan, Zofia i Karol Stryjeńscy czy Karol Szymanowski.

Najwięcej miejsca autor poświęcił Przybyszewskiemu, postaci bez której trudno wyobrazić sobie okres Młodej Polski. Przedstawił go jednak jako człowieka słabego, zniszczonego przez alkohol i liczne namiętności. Ale także mężczyznę, który traktował kobiety instrumentalnie (przyczynił się choć nie bezpośrednio do śmierci trzech z nich). Najciekawsze jest to, że w pamięci nie pozostała jego twórczość, ale jego szalone życie i charyzmatyczna osobowość.

Kolejną postacią, której autor poświęcił wiele miejsca w swojej książce jest Witkacy – zwany „Demonem Zakopanego’’. Człowiek oryginalny, wielu talentów (pisał, malował). Nie unikał alkoholu, eksperymentował też z narkotykami (kokainą, morfiną, eterem).

Jeszcze jedną niewątpliwie wartą uwagi postacią w tej książce jest Ireneusz Iredyński. Był człowiekiem nieprzeciętnym, dlatego był stale pod obserwacją służb PRL. Nigdy nie zrobił matury, ale już w wieku 16 lat zaczął publikować w krakowskiej prasie. Miał nieprawdopodobną łatwość pisania. Praktycznie nie mógł żyć bez alkoholu, którego spożywanie było mu potrzebne do normalnego funkcjonowania. Jednak, gdy pisał wtedy nie pił. Jadwiga Staniszkis (wieloletnia partnerka życiowa) uważała, że pisarz i jego przyjaciele robili wszystko, aby świadomie zapić się na śmierć. Ożenił się po raz drugi z Teresą Polkowską, która namówiła go nawet na leczenie. Byli udaną parą. Teresa stworzyła mu inny dom (nie pełen balang, pijaństw, ale zwykły, normalny dom rodzinny). Coś takiego było mu potrzebne, jednak stabilizacja przyszła za późno, znowu pił, stał się nerwowy i niespokojny. Zmarł na serce. W książce pojawia się jeszcze wiele innych postaci ze świata sztuki i literatury, o których warto przeczytać (są to, m. in. Tuwim, Gałczyński, Wierzyński, Boy-Żeleński, Iwaszkiewicz, Staff czy Lechoń).

Osobnym tematem są historie dwóch wielkich aktorów tamtych czasów czyli Stefana Jaracza i Józefa Węgrzyna, których wspaniałe kariery zostały zniszczone przez alkohol.

Sławomir Koper opowiada nam w swojej książce to czego nie uczono nas w szkole na języku polskim. Przede wszystkim pokazał, że te wybitne postacie to tak naprawdę zwykli, normalni ludzie z wieloma wadami i przywarami. Zaznaczyć jednak trzeba, że alkohol zajmuje w tej książce bardzo dużo miejsca, zaś o muzach jest tu niewiele, chyba że przyjmiemy, że alkohol jest tą muzą. „Alkohol i muzy” to niezwykle ciekawa, lekka i przyjemna lektura dla każdego.

Małgorzata Świder

Przewodnim tematem książki jest uzależnienie znanych i wielkich postaci kultury XX wieku od różnorakich używek, wśród których przeważają alkohol i narkotyki. Są wśród nich tacy twórcy, których prace nie byłyby tak niezwykłe, gdyby nie były tworzone pod wpływem różnych dodatkowych bodźców. Daje o sobie znać dziwna zależność między skalą talentu i poczuciem humoru, a wypitymi procentami. Alkohol był równocześnie natchnieniem i siłą niszczycielską. W taki scenariusz można śmiało wpisać wiele postaci z tej książki (Przybyszewski, Witkacy, Lechoń, Tuwim, Wierzyński, Iwaszkiewicz, Gałczyński, Jaracz czy Iredyński). Książka wręcz niesamowita, niezwykła, napisana w bardzo przystępny sposób. Chętnie polecę ją moim znajomym.

Bogdana Turzańska

Książka bardzo mi się podobała. A Sławomir Koper to bez wątpienia jeden z ciekawszych pisarzy. Miałam okazję czytać inne książki tego autora, które również okazały się wspaniałe. Autor z niezwykłą lekkością i humorem opowiada alkoholowe historie i przytacza wiele nieznanych i zaskakujących epizodów z życia zarówno prywatnego, jak i artystycznego wielu wybitnych przedstawicieli literatury, sztuki, malarstwa i muzyki.

Barbara Karnasiewicz