Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

„Tadeusz Kościuszko nieznany” - prelekcja Rafała Kocoła z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie w Filii nr 7 - relacja

„Tadeusz Kościuszko nieznany”

Prelekcja Rafała Kocoła

z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie

w Filii nr 7

W ramach obchodów Roku Tadeusza Kościuszki, 2 października 2017 r., w Filii  nr 7 WiMBP odbyła się prelekcja dla uczniów kl. VI d z SP nr 25, pod hasłem: „Tadeusz Kościuszko nieznany”. Wygłosił ją Rafał Kocoł z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie.

Rozpoczynając wykład na temat Tadeusza Kościuszki, Pan Kocoł powiedział: "Za samą szlachtę bić się nie będę, chcę wolności całego narodu i dla niej wystawię tylko swe życie." Słowa te wypowiedział przed wiekami Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko, człowiek który zarówno w polskiej jak i amerykańskiej historii stał się symbolem walki o niepodległość. Pierwszy w dziejach Polski Naczelnik powstania, człowiek przesiąknięty ideami demokracji i wolności, został zapamiętany również jako ten, który do walki o niepodległość Ojczyzny zdołał zaangażować cały naród, bez podziału na różnice stanowe, czego wyrazem było założenie chłopskiej sukmany po bitwie racławickiej.

Urodził się 4 lutego 1746 r. w Mereczowszczyźnie (na terenie obecnej Białorusi) w rodzinie szlacheckiej herbu Roch III, której korzenie sięgały czasów króla Zygmunta I Starego. W grudniu 1765 r. został przyjęty do Szkoły Rycerskiej, w której zgłębiał tajniki wiedzy wojskowej, a w szczególności zdobywał umiejętności inżynierskie w projektowaniu i budowie fortyfikacji. W tym też celu wyjechał, po skończeniu uczelni warszawskiej, do Francji. Po powrocie do Ojczyzny nie znalazł dla siebie pracy w armii polskiej (zredukowanej liczbowo ze względu na ustalenia I rozbioru) mimo wzorowo skończonej Szkoły Rycerskiej. Kolejny okres jego życia wyznaczył wyjazd na kontynent amerykański, gdzie walczył w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, nabywał praktycznych umiejętności w konstruowaniu umocnień (m.in. fortyfikował West Point, najstarszą uczelnię wojskową USA). W stopniu generała armii amerykańskiej, po ośmiu latach wrócił do Polski.  W 1789 r. został przyjęty w szeregi wojska polskiego. Gdy podczas Sejmu Czteroletniego została uchwalona Konstytucja 3 Maja, rozpętała się wojna polsko-rosyjska. Caryca Katarzyna II wysłała armię, której zadaniem było obalenie konstytucji (bardzo postępowej, jak na owe czasy, mającej uzdrowić państwo polskie) i przywrócenie dawnego porządku. Gen. Tadeusz Kościuszko walczył pod rozkazami ks. Józefa Poniatowskiego, a wojna ta zapisała się krwawymi zgłoskami w bitwach pod Zieleńcami (po której ustanowiono odznaczenie Virtuti Militari) i pod Dubienką (gdzie Kościuszko sam dowodził). Niestety konflikt zakończył się polską przegraną. Kościuszko wyemigrował do Saksonii. Rok później otrzymał propozycję poprowadzenia Polaków do walki z Rosją i Prusami.

W 1794 r. wybuchło pierwsze powstanie narodowe, którego naczelnikiem został Tadeusz Kościuszko. Do walki stanęli ramię w ramię szlachta, mieszczanie  i chłopi. Po opanowaniu Warszawy i Wilna, po wygranej bitwie racławickiej przyszła kolej niestety na porażki pod Szczekocinami i Maciejowicami. Kościuszko dostał się do niewoli rosyjskiej, powstanie kościuszkowskie upadło. W 1796 r. Tadeusz Kościuszko został przez cara Pawła I wypuszczony na wolność. Naczelnik jako osoba prywatna wyjechał na jakiś czas do Stanów Zjednoczonych, następnie powrócił do Europy. Nie zrezygnował z idei przywrócenia Polsce niepodległości, jednak był przeciwnikiem wiązania jej z osobą Napoleona Bonaparte.

Zmarł w Szwajcarii w Solurze 15 października 1817 r. Rok później jego ciało zostało sprowadzone do kraju i pochowane uroczyście w podziemiach katedry wawelskiej, natomiast serce zabezpieczone w specjalnej urnie było przechowywane  pierwotnie w Szwajcarii, następnie zaś sprowadzone do Polski zostało wystawione w kaplicy Zamku Królewskiego w Warszawie gdzie znajduje się do dziś.”

Rafał Kocoł Kustosz
Muzeum Okręgowego w Rzeszowie

Dziękujemy Panu Rafałowi Kocołowi z Muzeum Okręgowego  w Rzeszowie za przygotowanie i przedstawienie prelekcji.

Dziękujemy uczestnikom i ich opiekunom ze Szkoły Podstawowej nr 25, za udział w spotkaniu.

 Anna Kurowska
 

-----------------------------------------------------------------------------------------

GALERIA