Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Rozmowy o Literaturze – Współczesność. Wykład Tomasza Kaszy z Uniwersytetu Rzeszowskiego w Filii nr 7 – relacja

Rozmowy o Literaturze –

Współczesność. Wykład Tomasza Kaszy z Uniwersytetu Rzeszowskiego –

Filia nr 7

„Rozmowy o Literaturze – Współczesność” to tytuł wykładu, który wygłosił Tomasz Kasza – absolwent UJ, doktorant i literaturoznawca Wydziału Filologii Polskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego, 26 września 2016 r., w Filii nr 7 WiMBP w Rzeszowie, w ramach cyklu „Kultura Żywego Słowa”. Uczestniczyli w nim uczniowie kl. IIIT z VII Liceum Ogólnokształcącego (op. Anna Sitko-Ciupak, Dorota Frańczak).

Poniżej prezentujemy fragment wykładu Tomasza Kaszy:

Literatura współczesna datowana jest od okresu powojennego. Jednak na jej kształt, charakter, a przede wszystkim tematykę wpływ miały wielkie wydarzenia, związane z II wojną światową. Jej doświadczenie, zwane „przeżyciem pokoleniowym”, stało się cezurą w biografiach wielu twórców. Niektórych – pozbawiając życia. Nazwano ich „Pokoleniem Kolumbów”, na wzór ukutego przez Romana Bratnego określenia Kolumbowie rocznik’20.

Wyznacznikami tej generacji był przede wszystkim młody wiek (około 18-20 lat) w momencie wybuchu wojny. Prócz niego cechą charakterystyczną jest często podjęcie walki i poniesiona w jej wyniku śmierć. Dodatkowym elementem ich biografii jest konflikt pomiędzy talentem pisarskim, a koniecznością walki i najwyższych często ofiar.

Do tego pokolenia zaliczali się, m.in. Krzysztof Kamil Baczyński (1921-1944), który tworzył głównie w czasie okupacji, zdążył wydać tylko dwa tomy wierszy: „Wiersze wybrane” i „Arkusz poetycki. Pierwszy powojenny tom”, odtworzony z rękopisów „Śpiew” z pożogi, ukazał się w 1947 r. i był porównywany z twórczością Słowackiego. Pisał o niepokojach pokolenia Kolumbów, o dramatycznych wyborach i straconych szansach. Jego twórczość nazywana jest poezją apokalipsy spełnionej.

Inny twórca to Stanisław Barańczak (ur. 1946), który w swojej deklaracji poetyckiej głosił, że obowiązkiem poezji jest walka o niezafałszowany obraz świata. Do rzeczywistości społecznej docierał przez grę z językiem (kontynuacja lingwizmu), parodiował nowomowę. Głosił, że w pełnym sprzeczności świecie poeta ma obowiązek uczestniczyć w zbiorowym losie. W Widokówce z tego świata (1988) rezygnuje z polityki, aby zająć się tematyką egzystencjalną. Jest laureatem Nagrody Nike za tom Chirurgiczna precyzja.

Również Zbigniewa Herberta (1924-1998) interesowała problematyka moralno-egzystencjalna, próbował określić kondycję człowieka XX w., którego obowiązkiem jest etyczna służba prawdzie. Łączył patos z groteską, klasycyzm z awangardą, intelektualność z prostotą. Za właściwy tom uważany jest „Struna światła” (1956), zawierający wiersze pisane przez 15 lat. Kolejne tomy to: „Hermes, pies i gwiazda” (1957), „Studium przedmiotu” (1961), „Napis” (1969), „Pan Cogito” (1974), „Osiemnaście wierszy” (1983), „Elegia na odejście” (1990) i „Rovigo” (1992). Wrażenia z podróży po Francji i Włoszech zawarł w szkicach Barbarzyńca w ogrodzie (1962).

Tomasz Kasza

Wydział Filologii Polskiej

Uniwersytet Rzeszowski

_______________________________________________________________________________________

GALERIA