Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

DEPORTACJE. Prelekcja Macieja Rędziniaka z Instytutu Pamięci Narodowej w Filii nr 7 – relacja

Deportacje. Prelekcja Macieja Rędziniaka z Instytutu Pamięci Narodowej –

Oddział w Rzeszowie – Filia nr 7

20 marca 2014 r., w Filii nr 7 WiMBP w Rzeszowie, odbyła się prelekcja: „Deportacje obywateli polskich przez Sowietów w latach 1940-1941”, poświęcona deportacjom Polaków na Wschód ZSRR, którą poprowadził Maciej Rędziniak z Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział w Rzeszowie, w ramach cyklu: „Historia Polski w Zarysie”. Uczestnikami spotkania byli uczniowie kl. I ETM z Zespołu Szkół Samochodowych (wych. Paweł Rejman).

W wyniku zbrojnej agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 r., rozpoczęły się masowe deportacje, które odbywały się w latach 1940-1941 i obejmowały ludność zamieszkałą na terenach wschodnich rubieży Rzeczpospolitej Polskiej, m.in. wojskowych i cywilnych kolonistów, którzy tam się osiedlili – podkreślił Maciej Rędzinik.

Pierwsza deportacja miała miejsce 10 lutego, kolejne 13-14 kwietnia oraz na przełomie maja-lipca 1940 r. Ostatnia odbyła się w maju i czerwcu 1941 r. Pierwsze trzy dzielił przedział dwóch miesięcy niezbędny na dojazd przygotowanych wcześniej składów z zesłańcami do miejsc przymusowego ich osiedlenia. Przeciętny skład posiadał 55 wagonów towarowych do przewozu ludności, 1-osobowego dla konwoju, 4 towarowych do przewozu cięższego bagażu, oraz 1 sanitarnego. W jednym wagonie (dwuosiowym) teoretycznie powinno było jechać nie więcej niż 25-30 osób. Tak więc typowy transport obejmował ok. 1200-1500 osób. Z każdym transportem winien był też jechać, poza konwojem, felczer i dwie pielęgniarki, zaś podczas drogi, codziennie konwój winien wydać deportowanym jeden gorący posiłek i 800 gr. chleba na osobę. Jednak wszystkie te zarządzenia pozostały jedynie na papierze, a warunki jazdy zależały wyłącznie od dobrej woli wojsk konwojujących.

Zabierano całe rodziny bez wyjątku. Na przygotowanie się do wyjazdu mieli tylko 15 minut – dodał Maciej Rędziniak (w zarządzeniu było 40 minut). Zgodnie ze ściśle tajnymi materiałami radzieckimi deportowano ok. 140 000 osób. Zesłańców rozlokowano w Komi ASRR, w północnych obwodach RFSRR: archangielskim, czelabińskim, czkałowskim, gorkowskim, irkuckim, iwanowskim, jarosławskim, kirowskim, mołotowskim, nowosybirskim, omskim, swierdłowskim i wołogodzkim, w Jakuckieji Baszkirskiej ASRR oraz Kraju Krasnojarskim i Ałtajskim. Wysiedlony kontyngent określono mianem „spiecpieriesieliency – osadniki”. Bardzo złe warunki atmosferyczne, praca ponad siły przy wyrębie lasów, oraz osady o charakterze bliskim łagrowym i dyscyplina pracy, do których trafiła deportowana ludność, sprawiły, że śmiertelność była bardzo duża*.

Młodzież uczestnicząca w spotkaniu miała możliwość zapoznać się z faktami dotyczącymi tego wydarzenia. Obecnych było 29 osób.

Dziękujemy Maciejowi Rędziniakowi za przygotowanie prezentacji multimedialnej i wykładu.

Dyrekcji i pracownikom Młodzieżowego Domu Kultury dziękujemy za przygotowanie sali na prelekcję.

oprac. Anna Kurowska

________________________________________________________________________________________________________________

*Źródła: http://pl.wikipedia.org/wiki/Represje_ZSRR_wobec_Polak%C3%B3w_i_obywateli_polskich_1939-1946

GALERIA