Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Oblicza Tradycji Żydowskiej - spotkanie z Marzeną Lorens z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie

W dniu 12 marca 2010 r. w Filii Nr 7 WiMBP w Rzeszowie, w sali Młodzieżowego Domu Kultury przy ul. Osmeckiego 51 odbyło się spotkanie uczniów kl. II c z Gimnazjum Nr 11 (opiekun - pan Marcin Świętoń) z panią Marzeną Lorens- pracownikiem Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Zagadnieniem poruszanym podczas prelekcji przez naszego gościa był temat: Oblicza Tradycji Żydowskiej dotyczącej mniejszości narodowych w Rzeszowie.

Pani Marzena w krótkich słowach przypomniała dzieje tych społeczeństw na terenach Rzeszowszczyzny, którzy licznie nawiedzali nasze ziemie tj.: Rusinów (dawna Ruska Wieś), a w okresie zaborów Austriaków, Węgrów i Czechów. Najliczniej reprezentowaną mniejszością była wspólnota żydowska, której początki osiedlenia w Rzeszowie datują się na wiek XVI. Miejsca, które zajmowali obejmują dzisiejsze ulice Gałęzowskiego, Piłsudskiego oraz Batorego. Praca z jakiej słynęli to głównie rzemiosło i handel. Jak podają kroniki, w wieku XIX i I połowie XX. byli oni właścicielami dwóch synagog licznych domów modlitwy, dwóch cmentarzy, łaźni, drukarni, a także Żydowskiego Domu Ludowego. Niestety ten wyjątkowo pomyślny czas dla wspólnoty żydowskiej przerwała II wojna światowa, która przyczyniła się do eksterminacji tej grupy społecznej, a tym samym do zniszczenia dorobku kulturalnego i duchowego. Żydzi potocznie posługiwali się nie tylko językiem hebrajskim, lecz także używali w dyskusjach języka jidysz, polskiego i niemieckiego.

Nasz gość w dalszej części spotkania przedstawił charakterystykę mentalności społeczeństwa żydowskiego, tradycje ubioru męskiego i żeńskiego oraz wygląd domu. Pani Marzena Lorens poruszyła też, niektóre aspekty życia codziennego, zwłaszcza kuchni żydowskiej, której podstawą jest koszerność posiłków, a sposoby składowania produktów dzieliły się na dwie części: osobno przechowywano mięso, a osobno mleko. Podobnie było z ich rozmieszczeniem. W kuchni obowiązywały dwa kredensy i dwa krany do mycia dla tych właśnie produktów. Mięso sporządzano ze zwierząt mających rozszczepione kopyto (kozy, owce, krowy) oraz z tych, które zostały zabite w sposób rytualny. Innymi elementami codziennego życia były tradycje związane uroczystościami dnia narodzin, Bar Micwy (wejście młodego chłopca, który ukończył lat 13 w wiek dorosły) oraz małżeństwa i pogrzebu. Na zakończenie spotkania wszyscy wspólnie zaśpiewali w języku hebrajskim piosenkę o Jonatanie. Uczniowie ze spotkania byli bardzo zadowoleni, a lekcja w której uczestniczyli wzbogaciła ich o cenne wiadomości z tej tematyki.

Dyrekcji i pracownikom Młodzieżowego Domu Kultury dziękujemy za udostępnienie sali na prelekcję.

Obecnych było 24 uczestników.