Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

„Każdy musi szukać własnego losu.”
M. Nurowska „Wybór Anny”

Niejednokrotnie słysząc o osobach, które zostały adoptowane, zastanawiamy się, jak to było, kiedy się dowiedziały o własnej przeszłości i czy się dowiedziały. Maria Nurowska w swej powieści pt. „Wybór Anny” przedstawia nam historię kobiety, która opiekując się swym ciężko chorym ojcem, pewnego dnia znajduje zapiski, a w nich informację o swojej przeszłości. Okazuje się, że jest żydowskim dzieckiem wyrzuconym przez rodzinę za mury getta, by ocalało. Rzeczywiście, Witold Łazarski, znalazł niemowlę zawinięte w szmaty pod murem getta. Wziął do domu i wychował. A czasy, w jakich przyszło im żyć nie były łatwe. Trwała okupacja hitlerowska, potem reżim komunistyczny.

„Czym może być człowiek, dowiadujemy się w sytuacjach wyjątkowych. Jeżeli takie się nie zdarzają, żyjemy w nieświadomości. Czym może być jeden dzień, który trzeba przeżyć od rana do wieczora, który trzeba przecierpieć”. I taka sytuacja spotkała opiekuna Anny-bohaterki książki. Zaopiekował się małą dziewczynką, mimo że z żoną, nie chciał mieć dzieci, mimo że obmywanie zaropiałego wymizerowanego ciała, napawało go odrazą, mimo że miał kłopoty z okazywaniem uczuć i mimo tego, że ratując jej życie narażał swoje.

W chwili odkrycia przez bohaterkę prawdy, zaczął się jej wewnętrzny dramat. Bo oto jednocześnie tuż obok niej, znajdował się jej ojciec, człowiek, który ją ocalił, wychował, wykształcił, a z drugiej strony był świat holocaustu, w którym zginęła część jej rodziny, i część rodziny która się uratowała i żyje poza granicami Polski. Pojawiło się rozdwojenie. Przez 40 lat czuła się Polką, córką Polaka i nawet specjalnie nie interesowała się kwestią żydowską.

Rezultat jej wewnętrznej walki ze sobą, okazał się tragiczny. Z człowiekiem, który pełnił w jej życiu rolę ojca, była niezwykle emocjonalnie związana i bardzo go kochała. Ale zatajenie przez niego prawdy o jej pochodzeniu, położyło na ich relacje ogromny cień. Dlatego nie mogąc zdecydować się, który los jest jej losem, popełniła samobójstwo. „Ona nie umiała być już sobą”. Taki sam los wybrał jej ojciec – opiekun. Mając dwa życiorysy, na dalszy etap drogi wybrali jeden.

Powieść napisana jest w formie relacji niemieckiego dziennikarza ze spotkań z bohaterką. Autorka swym tekstem dostarczyła nam wielu tematów do dyskusji. O problemach zawartych w lekturze rozmawiałyśmy podczas listopadowego spotkania DKK dla dorosłych w Filii Nr 5 WiMBP w Rzeszowie.

Aldona Wiśniowska