Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Spotkanie Słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku - Filia nr 10

21 stycznia 2010 r. w Filii nr 10 przy ul. Podchorążych 1 odbyło się spotkanie słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku pn. „Leningrad, Sankt Petersburg w literaturze pięknej”. Słuchaczka UTW pani Janina Piekło-Mach przygotowała wykład dotyczący Sankt Petersburga.

Pani Janina podzieliła się wrażeniami ze swej podróży do tego miasta, zapoznała słuchaczy z interesującą historią miasta którego nazwa ulegała zmianie w ciągu wieków. Petersburg został założony w 1703 r. przez Piotra I przy ujściu rzeki Newy do Zatoki Ryskiej, na bagnach. Głównym marzeniem cara była budowa nowoczesnego miasta na wzór europejski, które miało świadczyć o narodzinach potęgi państwa rosyjskiego. Budowa portu i miasta-twierdzy na ternach odebranych Szwecji miały zapewnić bezpieczeństwo Rosji i dostęp do Morza Bałtyckiego. Do budowy miasta ściągnięto specjalistów z całej Europy, którzy osiedlali się początkowo całymi koloniami, z czasem ulegli rusyfikacji i wytworzyli specyficzną narodowość Petersburską. Z najdalszych krańców Rosji przesiedlano chłopów pańszczyźnianych rzemieślników i żołnierzy. Nowoczesne miasto budowano w błyskawicznym tempie. Już w 1712 r. Petersburg ustanowiono stolicą Rosji odbierając na 200 lat znaczenie Moskwie. W pierwszej połowie XVIII w. skoncentrowano się na budowie budynków państwowych. W drugiej połowie XVIII w. w Petersburgu powstawały głównie pałace oraz świątynie. Równolegle z rozbudową Petersburga w mieście powstawały instytucje kulturalne jak: Carska Szkoła Baletu, teatry, filharmonia; naukowe, jak: Akademia Morska, Szkoła Inżynieryjna, Akademia Nauk, Instytut Górniczy. W wieku XIX Petersburg stał się światową metropolią i stolicą Imperium. W 1819 r powstał Uniwersytet. W 1825r wybuchło tutaj powstanie dekabrystów. Wraz z postępującą rewolucją przemysłową i rozwojem kapitalizmu Petersburg stał się areną licznych demonstracji politycznych w 1905 r.. Po wybuchu I wojny światowej Petersburg przemianowano na Piotrogród. Porażki na frontach I wojny oraz pogorszenie warunków życia robotników doprowadziły w 1917r. do rewolucji październikowej (bolszewickiej). Nowy, komunistyczny rząd przeniósł stolicę w 1918 r. do Moskwy. W 1924 r. niedługo po śmierci Lenina miasto przemianowano na Leningrad. Nazwa ta utrzymała się aż do roku 1991r w którym miasto odzyskało swoją pierwotną nazwę Sankt Petersburg. Najstraszniejszym okresem w historii miasta był czas II wojny światowej. Wraz z wkroczeniem wojsk niemieckich w rejon Leningradu, rozpoczęła się tzw. blokada Leningradu. W czasie niemalże 900 dni oblężenia w wyniku bombardowań, głodu oraz chorób w Leningradzie zmarło ponad milion osób.

Obecny Petersburg jest drugim co do wielkości miastem w Federacji Rosyjskiej, liczy ok. 5 mln. mieszkańców, zajmuje powierzchnię 670 km², z czego 10% stanowią rzeki i kanały, stąd wzięła się nazwa Północna Wenecja. Ozdobą miasta jest 400 mostów ( w tym 21 zwodzonych co pozwala na pływanie po Newie statków morskich i rzecznych). Sprawia to niesamowite wrażenie zwłaszcza w okresie białych nocy które stały się symbolem tego miasta. Petersburg jest stolicą rosyjskiego baletu znanego na całym świecie.

Pani Janina zwróciła także uwagę na otaczające Petersburg miejscowości: Peterhof (barokowy pałac z otaczającymi parkami ze 144 fontannami i kanałem) i Carskie Sioło (Pałac Jekateryński z Wielką Salą Tronową i zrekonstruowaną Bursztynową Komnatą), jedno z największych centrum muzealnych Rosji i świata.

Podzieliła się wrażeniami ze zwiedzania muzeum Ermitażu obejmującego zespół budynków: Mały Ermitaż, Stary Ermitaż i Nowy Ermitaż oraz Pałac Zimowy (wzorowany na francuskim Wersalu). Ermitaż jest nie tylko monumentalnym zespołem architektonicznym, kolekcją dzieł sztuki światowej, ale głównie świadectwem historycznej przeszłości związanej z narodzinami, rozkwitem i zmierzchem głównej carskiej rezydencji Sankt Petersburga.

Prelegentka zaprezentowała zdjęcia najciekawszych zabytków, takich jak:

• Twierdza Pietropawłowska na wyspie Zajęczej, najstarsza budowla miasta w której do rewolucji październikowej trzymano więźniów politycznych m. inn. Dekabrystów; Dostojewskiego, Gorkiego, Trockiego. Tu skazano na śmierć syna Piotra I. Symbolem twierdzy i carskiej władzy jest Sobór Pietropawłowski z 122m iglicą, miejsce pochówku wszystkich carów. W roku 1998r dokonano również ceremonii pogrzebowej ostatniej rodziny carskiej.
• Ławra Aleksandra Newskiego – klasztor (siedziba patriarchy Petersburga) gdzie na jednym z cmentarzy spoczywają: Piotr Czajkowski, Modest Musorgski, Nikołaj Rymski Korsakow i Fiodor Dostojewski.
• Pomnik Piotra I - Jeździec Miedziany na Placu Senackim.
• Sobór Izaakiewski (główna świątynia imperium) na placu Izaakiewskim z pomnikiem Piotra I.
• Sobór Kazański na wzór Bazyliki Św. Piotra w Rzymie zbudowany po zwycięstwie nad Napoleonem z ikoną matki boskiej Kazańskiej i pomnikiem Kutuzowa na placu przed świątynią.
• cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego (Zbawiciela na Krwi) zbudowana na miejscu zamachu na cara Aleksandra II, wzorowana na moskiewskiej cerkwi Wasyla Błogosławionego w stylu neorosyjskim. Wnętrza całkowicie pokryte obrazami mozaikowymi.

Prelegentka wskazała także na „wątki leningradzkie” w literaturze pięknej, oraz przybliżyła sylwetki pisarzy i artystów związanych z tym miastem, klasyków literatury rosyjskiej, takich jak: Aleksander Puszkin, Nikołaj Gogol, Fiodor Dostojewski, jak również poetów i pisarzy współczesnych jak: Anna Achmatowa, Paullina Simons, Ryszard Kapuściński.