Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

           
W związku z przypadającą w maju br. 100. rocznicą śmierci Bolesława Prusa przygotowana została wystawa prezentująca materiały dotyczące życia i twórczości pisarza oraz wydania Jego utworów.
 

Bolesław Prus, właśc. Aleksander Głowacki - wybitny twórca polskiego pozytywizmu, powieściopisarz, nowelista, działacz społeczny i kronikarz Warszawy.

Urodził się 20 sierpnia 1847 roku w Hrubieszowie, w ubogiej szlacheckiej rodzinie herbu Prus. Po wczesnej śmierci rodziców wychowywał się pod opieką krewnych. Bardzo zdolny i lubiany przez rówieśników, uczęszczał do gimnazjum w Lublinie i Kielcach. Walczył w powstaniu styczniowym, ranny znalazł się w szpitalu, a potem w więzieniu. Przeżycia powstańcze w wielkim stopniu zaważyły na jego późniejszych losach i postawie życiowej. W 1866 r. podjął studia na Wydziale Matematyczno - Fizycznym Szkoły Głównej   w Warszawie, które przerwał z powodów finansowych. Podejmował różne prace zarobkowe – od robotnika po nauczyciela, próbował też sił jako dziennikarz.   

 

W 1872 r. rozpoczął współpracę z Niwą i Opiekunem Domowym; tu ogłoszony cykl szkiców Listy ze starego obozu podpisał po raz pierwszy pseudonimem Bolesław Prus. Współpracował także z pismami satyrycznymi Mucha i Kolce oraz z Kurierem Warszawskim, w którym ogłaszał stały cykl felietonów Kroniki tygodniowe. Publikował je także m.in. w Ateneum, Nowinach, Kurierze Codziennym, Tygodniku Ilustrowanym, poruszając najbardziej aktualne tematy  i tworząc wielowątkową epopeję życia Warszawy i kraju. Publicystykę uprawiał także w innych formach gatunkowych: pisał korespondencję, artykuły popularnonaukowe i polityczne, polemiki, recenzje, rozprawy. Zabierał głos w sprawach oświaty, mody czy postaw społeczeństwa wobec innych grup etnicznych.
 

W twórczości literackiej Prusa na pierwszy plan, chronologicznie i liczbowo, wysuwa się nowelistyka obejmująca rozmaite gatunki literackie: nowele, obrazki, opowiadania, szkice nowelistyczne, powiastki. Do najlepszych i najbardziej znanych należy: Sieroca dola (1876), Przygoda Stasia (1879), Powracająca fala (1880), Michałko  (1880), Katarynka  (1880), Antek (1881), Kamizelka (1882), Grzechy dzieciństwa (1883), Omyłka (1884), Sen (1891). Bohaterami są tu często ludzie prości, mieszkańcy wsi, przybysze szukający pracy w miastach, ludzie skrzywdzeni i nieszczęśliwi, ofiary przesądów i zabobonów.
 

Jako powieściopisarz zabłysnął utworami realistycznymi, które opierał na głębokich studiach środowiskowych. Pierwszą z głośnych powieści Prusa jest Anielka (1880), zawierająca wnikliwy portret dziecka oraz Placówka (1886), ukazująca walkę chłopa w obronie ziemi, zagrożonej przez niemieckich kolonistów. Szczytowym osiągnięciem są jego wielkie powieści: Lalka (1890)  i Emancypantki (1894) - panoramiczne spojrzenie na społeczeństwo w dobie kryzysu świadomości oraz Faraon (1897) - historyczna powieść o mechanizmach władzy, państwa i społeczeństwa. W 1909 r. wydał jeszcze jedną powieść Dzieci, w której poddał krytyce rewolucję rosyjską 1905 roku. Śmierć pisarza przerwała prace nad ostatnią, niedokończoną powieścią Przemiany. Zmarł nagle w Warszawie 19 maja 1912 roku. Został pochowany na warszawskich Powązkach, na pomniku  znajduje się epitafium "Serce serc".
 

Wielka popularność utworów Prusa znalazła potwierdzenie w licznych teatralnych, radiowych i telewizyjnych adaptacjach. Większość utworów nowelistycznych i powieści przetłumaczono na wiele języków obcych.