Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

„W świecie nastolatków – o współczesnej literaturze dla młodych czytelników” - relacja z webinarium dla bibliotekarzy

„W świecie  nastolatków – o współczesnej literaturze dla młodych czytelników”
- relacja z webinarium dla bibliotekarzy pracujących z dziećmi i młodzieżą

17 grudnia 2021 r. w godz. 10.00 – 14.00 odbyło się webinarium online „W świecie nastolatków – o współczesnej literaturze dla młodych czytelników”, zorganizowane przez Dział Instrukcyjno-Metodyczny Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie. Wzięli w nim udział bibliotekarze pracujący z dziećmi i młodzieżą w bibliotekach publicznych woj. podkarpackiego.

Wyzwania rozwojowe okresu dorastania omówiła Małgorzata Sierżęga, instruktor ds. czytelnictwa dzieci i młodzieży WiMBP w Rzeszowie. Podkreśliła, że adolescencja, czyli okres dojrzewania to czas intensywnych przemian w życiu młodego człowieka na poziomie fizycznym, emocjonalnym i umysłowym, które prowadzą do dorosłości. To okres poszukiwania nowych wzorców, własnej drogi,  tożsamości, własnego obrazu siebie, odpowiedzenia sobie na pytania – Kim jestem? Dokąd zmierzam?
Co chcę osiągnąć? Okres wchodzenia w dorosłe życie najlepiej oddają słowa Erika Eriksona, amerykańskiego psychologa duńskiego pochodzenia „Nie jestem, kim powinienem być, nie jestem, kim mam być, ale nie jestem już tym, kim byłem”. Przy odrobinie cierpliwości i zrozumienia ten niełatwy czas udaje się przetrwać zarówno młodemu człowiekowi, jak i jego najbliższemu otoczeniu.

Dr hab. prof. Małgorzata Chrobak, literaturoznawczyni, kierownik Centrum Badań nad Literaturą i Kulturą dla Dzieci i Młodzieży Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie zaprezentowała książki dla starszych nastolatków, które ukazały się na przestrzeni ostatnich 5 lat w serii „Plus Minus 16” łódzkiego wydawnictwa Literatura. Serię charakteryzuje współczesna tematyka, czasami wzbogacona o wątki historyczne (okres II wojny światowej, czasy PRL-u). Dominują w niej powieści psychologiczno-obyczajowe, których adresatem jest czytelnik nastoletni między 12 a 18 rokiem życia. W ramach serii funkcjonują cykle powieściowe (Denim blue, Zyg-zyg marchewka K. Ryrych, Czekolada z chili, Tiramisu z truskawkami, Mleko z miodem J. Jagiełło, Buba, Buba. Sezon ogórkowy B. Kosmowska). Poszczególne tomy mają jednorodny format, znak serii, koncepcję graficzną i typograficzną (staranność wydawnicza, dbałość o detale, okładka odwołuje się do świata znanego współczesnemu nastolatkowi). Ich tematyka dotyczy pesymistycznej wizji nastolatka wchodzącego w dorosłość na tle niepełnych, patchworkowych rodzin (Możesz wybrać kogo chcesz pożreć D. Combrzyńska-Nogala, Kawa z kardamonem J. Jagiełło, 16.10 do Bergamo P. Rowicki), (nie)obecnych rodziców i nastoletnich matek (Bachor K. Ryrych, Niechciana B. Kosmowska, Telemach w dżinsach A. Bahdaj), poszukiwania sposobów wyrażania emocji (Jasne dni, ciemne dni, Wyżej niż wysoko, Król K. Ryrych), dramatów młodzieńczej miłości (Pepa w raju K. Ryrych, Mleko z miodem, Tylko, gdy pada deszcz J. Jagiełło), sytuacji „interwencyjnych” krytycznych wobec rzeczywistości, w której żyje nastolatek (Tetrus K. Szymeczko, Wszystkie lajki Marczuka P. Beręsewicz, Kopidoł i Kwiaciareczka K. Szymeczko). Twórcy powieści nawiązują do tematów aktualnych, nierzadko znanych im z autopsji. Krytycznie diagnozują sytuację dzieci i nastolatków we współczesnej rodzinie, ale jednocześnie przedstawione zdarzenia prowadzą dzieci i dorosłych ku pozytywnym zmianom.

W drugiej części webinarium dr hab. prof. Alicja Ungeheuer-Gołąb, badaczka literatury dziecięcej, poetka i bajkopisarka, wykładowca na Uniwersytecie Rzeszowskim przedstawiła tendencje rozwojowe literatury dla młodych czytelników na wybranych przykładach lekturowych. Przypomniała definicje literatury dla dzieci i literatury dziecięcej, ważne nazwiska w literaturze dla młodych (W Scott, H. Ch. Andersen, L Carroll, J. Verne, M. Twain, S. Lagerlöf), pierwsze „antypowieści”, przedstawicieli poezji lirycznej dla dzieci i rodzimej prozy dla młodych II połowy XX wieku oraz czołowych twórców literatury dziecięcej i młodzieżowej w Polsce (po roku 1989). Omówiła podstawowe gatunki i nurty literatury dla młodych odbiorców, najważniejsze tytuły i ich autorów, powieści dla młodszych nastolatków z lat 2017-2020 oraz ważne zjawiska współczesnej literatury dziecięcej i młodzieżowej (realizm magiczny, przełamywanie tabu, karnawalizacja świata, sentymentalizm i żeńskość, chęć zawłaszczenia wyobraźnią czytelnika, wykorzystywanie języka baśni, funkcja inicjacyjna, kryminał i horror, przewaga archetypu nad sygnaturą, zjawisko gry/zabawy z czytelnikiem, dekonstrukcjonizm i postmodernizm). 

Wszyscy uczestnicy spotkania otrzymali materiały szkoleniowe w formie elektronicznej (prezentacje).

Małgorzata Sierżęga
Dział Instrukcyjno-Metodyczny
WiMBP w Rzeszowie

---------------------------------------------------------

GALERIA