Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

„Żydzi w kulturze muzycznej Galicji”. Cz. 3 – nagranie

 „Żydzi w kulturze muzycznej Galicji”. Cz. 3 – nagranie

7 lipca 2021 r. w ramach cyklu „Żydzi w kulturze muzycznej Galicji”, odbyło się kolejne spotkanie z pasjonatami muzyki żydowskiej, prowadzone przez dr hab. Ewę Nidecką, prof. UR. Tym razem wystąpili gościnnie - dr Stefan Münch z UMCS w Lublinie oraz Iwona A. Siedlaczek ze Szkoły Muzycznej I i II st. im. Tadeusza Szeligowskiego w Lublinie.

Stefan Münch w swojej prelekcji poświęconej „Muzyce w kręgu chasydów z Bobowej”, w niezwykle ciekawy sposób opowiedział o swoim wieloletnim zainteresowaniu tym tematem.

Stopniowe poznawanie płyt z muzyką żydowską doprowadziło badacza do kilku wniosków i zastanawiających obserwacji. Otóż, podział muzyki na poszczególne kategorie bywa najczęściej umowny, a te same nagrania mogą być umieszczane w zakładce jidysz, kantorial, hasidic lub innej. Muzyka chasydzka funkcjonowała głównie w przekazie ustnym. Niezależnie od głoszonej przez wielu cadyków niechęci do utrwalania muzyki chasydzkiej, istnieje wiele płyt z jej zapisami, a ponadto wielu kantorów nagrywa w dalszym ciągu zróżnicowany repertuar. Utwory prezentowane na poszczególnych płytach to zarówno śpiewy synagogalne, jak również liturgiczne - towarzyszące uroczystościom takim jak tisz (uczta u cadyka).  

Interesującą częścią wykładu była historia bobowskich chasydów, wywodzących się od założyciela ruchu Szlomo ben Majera (1847-1906), wnuka cadyka Chaima Halberstama z Nowego Sącza. Szlomo pod koniec XIX w. osiedlił się w miasteczku Bobowa, gdzie założył jesziwę, która przyciągnęła wielu uczniów. Obecnie modlitewnie chasydów z Bobowej istnieją nadal w Nowym Jorku, Londynie, Jerozolimie, Toronto czy Montrealu.

O „Metafizyce żydowskich skrzypiec w kulturze nie tylko Galicji” opowiedziała Iwona A. Siedlaczek.

Podczas wystąpienia, przeplatanego projekcją multimedialną, próbowała odpowiedzieć na dwa zasadnicze pytania. Dlaczego Żydzi zostali skojarzeni ze skrzypcami? Czemu to właśnie skrzypce stały się instrumentem „żydowskim”?

Prelegentka zwróciła uwagę na fakt, iż muzyka dla żydów stanowiła od zawsze niezwykle ważną rolę w życiu. Sposób zarabiania muzyką ludność żydowska przejęła w momencie kiedy została wygnana z różnych miejsc i zmuszona do przesiedlenia. To matki tworzyły swoim śpiewem skrzypków, miały ambicję by ich dzieci grały na tym potrafiącym wyrazić tyle emocji instrumencie.

Dzięki słuchaniu znakomitych wirtuozów skrzypiec, zachowujemy pamięć o emblematycznym instrumencie kultury żydowskiej.

Wydarzenie zorganizowane przez Instytut Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną w Rzeszowie, dofinansowano z programu „Doskonała nauka” Ministra Edukacji i Nauki.

Nagranie jest dostępne pod linkiem:
https://www.youtube.com/watch?v=q_qKRXAQMhw

Dziękujemy wszystkim uczestnikom za aktywny udział w spotkaniu
na platformie internetowej ClickMeeting.

Iwona Wojtowicz
Dział Komputeryzacji Procesów Bibliotecznych
WiMBP w Rzeszowie