Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Tydzień Książki Elektronicznej i cyfrowe zasoby WiMBP w Rzeszowie

Tydzień Książki Elektronicznej
i cyfrowe zasoby WiMBP w Rzeszowie 
 

W dniach 2-8 marca 2020 r. obchodzimy (już po raz 16.!) Tydzień Książki Elektronicznej (Read an E-Book Week), którego pierwszym i nadrzędnym celem jest propagowanie e-czytelnictwa. Inicjatorką międzynarodowego święta była kanadyjska pisarka Rita Toews, dziś do promocji e-literatury wydatnie przyczyniają się nie tylko jej wydawcy urządzający liczne promocje, targi czy wystawy, ale też biblioteki i bibliotekarze.

Najstarszym przedsięwzięciem związanym z digitalizowaniem książek jest Projekt Gutenberg zainicjowany w 1971 r. przez Amerykanina Michaela Harta uznawanego za wynalazcę książki elektronicznej. Pierwszym tekstem ucyfrowionym w jego ramach była "Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych". Teksty umieszczone w sieci w ramach projektu (blisko 58 000 publikacji, dostępne na stronie http://www.gutenberg.org/) nie są chronione prawami autorskimi, ponieważ nigdy nie były tymi prawami obłożone (najstarsze teksty) lub prawa te już wygasły. Jak mówił Hart, "Misja Projektu Gutenberg jest prosta. To zachęcanie do tworzenia i dystrybucji e-booków (…) udostępnienie tak wielu e-booków w tak wielu formatach jak to  tylko możliwe, dla całego świata do czytania w tylu językach jak to tylko możliwe". Dziś bezpłatne biblioteki cyfrowe w skali globalnej liczą się już w tysiącach. Są wśród nich zarówno profesjonalne podmioty z zapleczem naukowym, jak też pomniejsze inicjatywy wyrosłe na gruncie lokalnej archiwistyki społecznej.

E-bibliotek z e-książkami dostępnymi w ramach tzw. domeny publicznej nie brakuje także w naszym kraju, a sporą część ich zasobów udostępnia od 2007 r. Federacja Bibliotek Cyfrowych (FBC). W województwie podkarpackim największą bazą zdigitalizowanych książek i czasopism jest Podkarpacka Biblioteka Cyfrowa (PBC) powołana w 2008 r. przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę w Rzeszowie i Bibliotekę Uniwersytetu Rzeszowskiego we współpracy z kilkunastoma innymi instytucjami w województwie. Część bibliotek z regionu prowadzi ponadto własne biblioteki cyfrowe (m.in. Sanocka Biblioteka Cyfrowa, Przemyska Biblioteka Cyfrowa, Krośnieńska Biblioteka Cyfrowa, Tarnobrzeska Biblioteka Cyfrowa, Stalowowolska Biblioteka Cyfrowa), jedną z najmłodszych jest Biblioteka Cyfrowa Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu.

Podkarpacka Biblioteka Cyfrowa posiada bogate zbiory dotyczące regionu (nie tylko obecnego województwa podkarpackiego, ale szerzej, dawnej Galicji i Kresów), można w niej znaleźć także pozycje związane z innymi obszarami kraju. Rozrzut tematyczny udostępnianych publikacji jest szeroki - od historii i etnografii poprzez botanikę, zoologię i paleontologię po sprawozdania szkolne, książki kucharskie i przewodniki turystyczne. Poza książkami, czasopismami i dokumentami urzędowymi w języku polskim PBC udostępnia także pozycje w języku ukraińskim czy niemieckim (i innych - m.in. włoskim, rosyjskim, francuskim). Oprócz możliwości znalezienia w wyszukiwarce pozycji na interesujące czytelnika tematy, książki i materiały graficzne można też przeglądać poprzez kolekcje tematyczne (np. "Dziedzictwo kulturowe", "Regionalia", "Galicjana"). W zbiorach pozostałych lokalnych bibliotek cyfrowych dominują książki i czasopisma ściślej związane z regionem.

Materiały  cyfrowe o tematyce lokalnej odnaleźć można też na stronie: E-biblioteka udostępnia zarówno zdigitalizowane czasopisma, jak i audiobooki z tekstami lokalnych twórców. W dziale "Dokumenty dźwiękowe" dostępne są także zdigitalizowane płyty winylowe z muzyką  polską  oraz zagraniczną (z zasobów Wypożyczalni Muzycznej WiMBP w Rzeszowie).

Poza dostępnymi online zasobami bezpłatnych bibliotek cyfrowych w poszukiwaniu e-książek warto także… udać się do tradycyjnej biblioteki, w której otrzymać można kody aktywacyjne umożliwiające dostęp do komercyjnych serwisów z książkami. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie od grudnia 2018 r. udostępnia swoim czytelnikom kody pozwalające na bezpłatny dostęp do LEGIMI  - największego polskiego serwisu (ok. 60 000 publikacji) z e-bookami i audiobookami online, w 2020 r. podobne kody udostępniają swoim czytelnikom także Krośnieńska Biblioteka Publiczna w Krośnie, Miejska Biblioteka Publiczna w Stalowej Woli, Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Dębicy oraz Miejska Biblioteka Publiczna w Nisku (w pięciu filiach WiMBP i w niektórych innych bibliotekach regionu - m.in. MBP w Jaśle - można ponadto bezpłatnie wypożyczyć czytniki książek elektronicznych).

Zachęcamy do czytania e-książek, nie tylko w Tygodniu Książki Elektronicznej.

Marta Biały
Dział Komputeryzacji Procesów Bibliotecznych
– Pracownia Digitalizacji WiMBP w Rzeszowie

Podkarpacka...