Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Wykład „Wizja Polski i jej historii w podręcznikach do galicyjskich szkół ludowych” - relacja

Wykład  „Wizja Polski i jej historii w podręcznikach do galicyjskich szkół ludowych”
w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Rzeszowie,
19 listopada 2018 r.

Wykład prof. dra hab. Kazimierza Maciąga „Wizja Polski i jej historii w podręcznikach do galicyjskich szkół ludowych” był kolejnym spotkaniem zorganizowanym przez Bibliotekę we współpracy z Rzeszowskim Oddziałem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza.

Towarzystwo Szkoły Ludowej - organizacja, której celem był rozwój oświaty wśród ludu zostało założone w Galicji w 1891 r.  Pierwszym prezesem Towarzystwa Szkoły Ludowej został Adam Asnyk. TSL działało do 1939 r. Jednym z głównych założeń Towarzystwa było zakładanie i  utrzymywanie polskich szkół ludowych.

W swoim wykładzie prof. K. Maciąg zwrócił uwagę na to, jak przedstawiano kulturę polską w podręcznikach TSL. Wiele miejsca poświęcono Adamowi Mickiewiczowi. Publikowane były fragmenty „Pana Tadeusza”, wiersze, ballady, bajki. Drukowane były również utwory Teofila Lenartowicza, Aleksandra Fredry, Wincentego Pola, Franciszka Morawskiego, Ignacego Krasickiego. W podręcznikach nie znalazły się utwory Juliusza Słowackiego czy Zygmunta Krasińskiego. Publikowane utwory nie były opatrzone imieniem i nazwiskiem autora. Podawano jedynie tytuł utworu, i to często zmieniony.

Wizja Polski w podręcznikach wydawanych przez Towarzystwo Szkół Ludowych zmieniała się przez cały czas istnienia Galicji. Fragmenty historii Polski przedstawione były chronologicznie, od chrztu Polski, poprzez opowieść o św. Wojciechu, cesarzu Ottonie III, księstwach ruskich na Rusi Czerwonej, cesarzu Rudolfie (nawiązanie do biblijnej historii o Salomonie), królu Władysławie Łokietku, zakonie Krzyżaków, których przedstawiano stosunkowo łagodnie, o królu Kazimierzu Wielkim, królowej Jadwidze i królu Władysławie Jagielle. Aby podkreślić związki z Austrią, jedno z opowiadań poświęcone było Elżbiecie z Habsburgów, królowej Polski, żonie króla Kazimierza Jagiellończyka. Doceniono sukcesy militarne Stefana Batorego oraz Jana III Sobieskiego. Obszernie opisano cesarzową Marię Teresę, zarówno w aspekcie kulturowym jak i politycznym. Zrelacjonowano podróż cesarza Franciszka Józefa I do Galicji w 1880 r. oraz pochód dzieci lwowskich przed cesarzem.

W podręcznikach nie uwzględniono kilku ważnych wydarzeń z historii Polski, np. bitwy pod Grunwaldem w 1410 r., rozbiorów Polski. Podkreślane natomiast były te elementy, które wiązały Polskę z kręgiem kulturowym niemieckim i austriackim.

Małgorzata Zaremba

------------------------------------------------------------------------

GALERIA