Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Dokumenty związane z działalnością Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Rzeszowie w zasobach cyfrowych WiMBP w Rzeszowie

Dokumenty związane z działalnością Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” 
w Rzeszowie w zasobach cyfrowych WiMBP w Rzeszowie

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie otrzymała do digitalizacji cenny dokument w postaci księgi pamiątkowej z 1902 roku, ofiarowanej Tadeuszowi Staniszowi – Prezesowi Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Rzeszowie.

Tadeusz Stanisz był prawnikiem, notariuszem, osobą niezwykle zasłużoną dla rozwoju TG „Sokół”. Przez wiele lat aktywnie działał na rzecz Towarzystwa, a w latach 1900-1905 pełnił funkcję jego Prezesa. Tadeusz Stanisz należał do komisji nadzorującej budowę sokolni – głównej siedziby Towarzystwa, był w gronie nauczycieli gimnastyki, a także sprawował funkcję naczelnika Oddziału Kolarskiego TG „Sokół” w Rzeszowie.

Księga pamiątkowa to unikatowy (rękopiśmienny) dokument przekazany Tadeuszowi Staniszowi przez zarząd i członków Towarzystwa Gimnastycznego w czasie, gdy odchodził on ze stanowiska Prezesa rzeszowskiego „Sokoła”. Na stronie tytułowej księgi zapisano: „W uznaniu wielkich Twych zasług, położonych dla pols. Tow. Gimn. „Sokół” w Rzeszowie…; w uznaniu zasług  położonych podczas budowy własnego gmachu; w uznaniu licznych cnót sokolskich: Patriotyzmu, Wierności i Karności w działalności Czcigodnego Druha, oraz dla uczczenia w Twojej Osobie Jednego z Członków Założycieli…”.

Księga ma niezwykle efektowną oprawę ze skóry, z wytłoczonymi  literami ST na przedniej okładce i metalowymi elementami przedstawiającymi sokoła z hantlami – symbol Towarzystwa.

Na stronie tytułowej księgi widnieje rysunek przedstawiający chorążego TG „Sokół” w mundurze galowym ze sztandarem sokolim. Pod rysunkiem podpisy w księdze złożyli członkowie zarządu rzeszowskiego „Sokoła”, m.in. Roman Krogulski, Wacław Polański, Teofil Nieć, Rudolf Als, Karol Stary.

Księga pamiątkowa umieszczona jest w dębowej, ozdobnej skrzyni i zawiera odręczne rysunki przedstawiające sokolnię – siedzibę TG „Sokół” w Rzeszowie. Są to grafiki prezentujące gmach „Sokoła” po zakończeniu budowy i otwarciu sokolni, które miało miejsce w 1892 roku. Rysunki przedstawiają gmach „Sokoła” z zewnątrz oraz sale w środku budynku.

Rzeszowską sokolnię wybudowano dzięki składkom członków i sympatyków Towarzystwa oraz dotacjom Rady Miejskiej i Kasy Oszczędności. Budynek „Sokoła” był miejscem, gdzie regularnie odbywały się ćwiczenia gimnastyczne dla członków Towarzystwa, a także dla chętnych, ale niezrzeszonych mieszkańców Rzeszowa, w tym uczniów szkół miejskich.

Rozwój kultury fizycznej zgodnie z dewizą „w zdrowym ciele zdrowy duch”, było głównym polem działalności organizacji sokolich, które powstawały na ziemiach polskich pod zaborami. TG „Sokół” było jedną z większych i lepiej rozwijających się organizacji. Oprócz działalności sportowej prowadziło działalność kulturalną i oświatową, propagowało turystykę, a ponadto troszczyło się o patriotyczne wychowanie członków.

Rzeszowski „Sokół” prowadził chór i teatr, w ogrodach, które położone były za sokolnią otwarto kręgielnię, a w okresie letnim po stawie pływano łódkami, zaś w zimie urządzano ślizgawkę. Z czasem zorganizowano także boisko, które mogło pomieścić 300 ćwiczących. Obecnie w budynku „Sokoła” funkcjonuje Teatr im. Wandy Siemaszkowej.

Księgę pamiątkową, jak również „Sprawozdanie z czynności Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Rzeszowie za rok 1905”, do digitalizacji przekazał Bibliotece Pan Wojciech Stanisz, prawnuk Tadeusza Stanisza.

Oba dokumenty można przeglądać w zasobach cyfrowych WiMBP w Rzeszowie: w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej i w portalu „Przeszłość w pamiątkach ukryta” 
>> http://projekty.wimbp.rzeszow.pl/przeszlosc/dokumentylista.php?kategoria=stanisz

------------------------------------------------------
 

WiMBP w Rzeszowie od kilku już lat, nieprzerwanie, prowadzi digitalizację pamiątek i dokumentów archiwalnych będących własnością mieszkańców Podkarpacia oraz organizacji i instytucji działających w regionie. Do chwili obecnej w portalu „Przeszłość w pamiątkach ukryta” zamieszczono już ponad 3.700 zdjęć, odznak, archiwaliów i innych materiałów. Wszystkie prace prowadzone są bezpłatnie, a pamiątki po cyfryzacji zwracane są ich właścicielom.

Zapraszamy do współpracy w zakresie digitalizacji pamiątek!

Bożena Janda
Dział Komputeryzacji Procesów Bibliotecznych
WiMBP w Rzeszowie

tel. (17) 86 69 441