Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

ROK 2014 ROKIEM OSKARA KOLBERGA – wystawa

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

zaprasza na wystawę

ROK 2014 ROKIEM OSKARA KOLBERGA

Ekspozycję można zwiedzać od 1 do 31 października 2014 r.

Budynek WiMBP w Rzeszowie przy ul. Sokoła 13

w godzinach otwarcia biblioteki

Wstęp wolny!

W związku z przypadającą w tym roku 200. rocznicą urodzin Oskara Kolberga, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uhonorował tego wybitnego etnografa i folklorystę, ustanawiając rok 2014 Rokiem Oskara Kolberga. W uzasadnieniu decyzji napisano: Dorobek naukowo-badawczy Oskara Kolberga dokumentujący kulturę ludową XIX wieku jest imponujący ze względu na wszechstronny zakres jego zainteresowań kulturą ludu oraz geografię badań, obejmującą Polskę przedrozbiorową i obszary ludowych kultur Ukrainy, Białorusi, Litwy, Śląska, Słowian Południowych, Łużyczan, Czechów i Słowaków. Oskar Kolberg wydał 33 tomy monografii regionalnych i tematycznych, opublikował około 200 artykułów z zakresu etnografii, folklorystyki, językoznawstwa, muzykologii. Spuścizna Oskara Kolberga stanowi nadal niezbędną materiałową podstawę, do której odwołują się obecnie realizowane projekty twórców i badaczy kultury.

Henryk Oskar Kolberg urodził się 22 lutego 1814 r. w miejscowości Przysucha. Kształcił się w Liceum Warszawskim, zdobył także wykształcenie muzyczne, m.in. pod kierunkiem Józefa Elsnera. Pracował jako nauczyciel muzyki, księgowy, urzędnik bankowy. Początkowo wiązał swoją przyszłość z karierą kompozytorską. W roku 1853 odbyła się premiera jego opery „Król pasterzy”. Z czasem zarzucił twórczość kompozytorską i zajął się wyłącznie dokumentowaniem folkloru. Około roku 1839 zaczął zapisywać melodie ludowe, najpierw w okolicach Warszawy, stopniowo poszerzając badania na dalsze regiony. Do roku 1840 zgromadził kilkaset zapisów pieśni, wydał też pierwsze zbiory pieśni ludowych przeznaczonych do śpiewu. W roku 1857 wydał „Pieśni ludu polskiego”, zawierające ponad 400 ballad i melodii tanecznych. Jako pierwszy w historii polskiej etnografii zebrał i usystematyzował według regionów rodzimą kulturę ludową w monumentalnym dziele zatytułowanym „Lud, jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”. W latach 1857–1890 wydał 33 tomy „Ludu...”.

Zmarł 3 czerwca 1890 r., został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Niedługo po śmierci wydano jeszcze trzy tomy jego spuścizny.

Pozostawił ogromne archiwum rękopiśmienne, na podstawie którego opracowywano następne monografie. Jego „Dzieła wszystkie” obejmują także dorobek kompozytorski i liczą, jak dotychczas 85 tomów. Zawierają one tysiące zapisów muzycznych: pieśni, tańce, melodie bez tekstu oraz opracowania fortepianowe melodii ludowych. Zapisy te dokumentują przede wszystkim kulturę muzyczną wsi z terenów Polski przedrozbiorowej. Dzieło Oskara Kolberga stanowi źródło stale żywej inspiracji dla nauki oraz sztuki amatorskiej, masowej i profesjonalnej. Zapisy muzyki i tekstów folkloru, ukazane w kontekście życia i kultury wspólnot lokalnych, do dziś wykorzystywane są przez kompozytorów, nauczycieli muzyki, muzyków folkowych, zespoły amatorskie, przez badaczy i wszystkich pragnących poznać kulturę wsi polskiej XIX w.

W ramach obchodów Roku Oskara Kolberga, WiMBP w Rzeszowie przygotowała ekspozycję, na której zaprezentowano materiały przybliżające sylwetkę etnografa oraz jego wybrany dorobek naukowy dotyczący, m.in. kultury ludowej naszego regionu. Są to wydane w serii „Dzieł wszystkich”: „Przemyskie”, „Sanockie-Krośnieńskie”, „Tarnowskie-Rzeszowskie”, a także „Kompozycje fortepianowe”, „Kompozycje wokalno-instrumentalne”, „Pieśni i melodie ludowe w opracowaniu fortepianowym”, „Pisma muzyczne”, „Pieśni ludu polskiego”. Na wystawie znajduje się też tom „Ludu…” z 1883 r.

Ekspozycję można zwiedzać od 1 do 31 października 2014 r. w godzinach otwarcia biblioteki przy ul. Sokoła 13.

oprac. Renata Babiarz