Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Książkowa poMOC. Biblioterapia w procesie przekazywania kompetencji lekturowych – warsztaty III stopnia - relacja

Książkowa poMOC.
Biblioterapia w procesie przekazywania kompetencji lekturowych –
warsztaty III stopnia z biblioterapii dla bibliotekarzy 

3 i 4 kwietnia 2014 r. w sali konferencyjnej WiMBP w Rzeszowie przy ul. Sokoła 13 odbyły się, zorganizowane przez Dział Instrukcyjno-Metodyczny, warsztaty III stopnia z biblioterapii ph. „Książkowa poMOC. Biblioterapia w procesie przekazywania kompetencji lekturowych”. W dwudniowych warsztatach wzięło udział 37. pracowników bibliotek publicznych woj. podkarpackiego, posiadających zaświadczenie ukończenia kursu II stopnia z zakresu biblioterapii.

Uczestników spotkania przywitała Barbara Chmura, Dyrektor WiMBP w Rzeszowie.

W pierwszym dniu prowadząca warsztaty dr Wanda Matras-Mastalerz, pracownik naukowy Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, certyfikowany biblioterapeuta Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego we Wrocławiu, omówiła i zaprezentowała różne formy książki, które można wykorzystać w pracy z czytelnikiem w każdym wieku w bibliotece publicznej (książki przestrzenne, obrazkowe i dotykowe, książki zabawki wzbogacone o elementy ruchome, książki multisensoryczne, logopedyczne bajki terapeutyczne, książki w formie kart Kamishibai, audiobooki, e-booki, kolekcję Herve Tulleta dla osób niepełnosprawnych).

Magiczna skrzynka Kamishibai (jap. kami – papier, shibai – sztuka) oznacza teatr obrazkowy lub inaczej teatr ilustracji. Jest to technika snucia opowiadania, czytania wywodząca się z Japonii, wykorzystująca kartonowe plansze z obrazkami i tekstem (37 x 27 cm) oraz drewnianą lub kartonową skrzynkę – na wzór parawanu z teatrzyków marionetkowych, w której przedstawiane są kolejne fragmenty historii, bajki lub opowiadania. Japońska technika kart Kamishibai, łącząca formy teatralne, literackie i plastyczne, może być używana z powodzeniem w domu, bibliotekach, przedszkolach i dziecięcych oddziałach szpitalnych. Jest lekka i łatwa do transportu. Kartonowe plansze opowiadają historię, każda ilustracja odpowiada kolejnemu fragmentowi opowiadania. Na przedniej stronie karty odwróconej w stronę publiczności widnieje ilustracja, tył karty zawiera tekst, który snuje opowiadający. Podczas opowiadania dzieci powinny siedzieć na miękkim dywaniku, a skrzynka powinna stać na podwyższeniu na wysokości oczu widowni. Karty z ilustracjami opowiadający wkłada w okienko skrzynki. W zależności od opowiadanej fabuły zmiana ilustracji może być szybsza lub wolniejsza, ilustracja może być pokazywana dłużej, aby wzmocnić narrację lub opowiadający może do niej kilkakrotnie powracać. Różne tempo zmian ilustracji to cecha charakterystyczna Kamishibai, dająca wrażenie ruchu jak w filmie animowanym. Przećwiczenie przedstawienia pomaga w odpowiedniej adaptacji tekstu do ilustracji. Kamishibai jest doskonałym narzędziem ułatwiającym naukę czytania i opowiadania, najmłodszym dzieciom może pomóc w nauce alfabetu czy składania sylab w wyrazy. Gotowe plansze ze specjalnie przygotowanymi ilustracjami można kupić w Wydawnictwie Tibum („Szukając Marudka”, „Groszki”, „Kotka Milusia”) lub wymyślić i zilustrować samemu („Jabłka pana Peabody’ego”, „Wiosenny ogród dobrych słów”).

Drugi dzień warsztatów poświęcony był biblioterapii jako szczególnej technice psychoterapeutycznej, polegającej na leczniczym oddziaływaniu na psychikę poprzez odpowiednio dobraną lekturę. Prowadząca przedstawiła książki, które stanowią odpowiedź na współczesne zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa (2014 to rok „działań na rzecz zdrowia fizycznego i psychicznego oraz bezpieczeństwa dzieci, młodzieży i osób dorosłych”) – „Liliowy Bór” Adam Szafraniec, „Bezpieczna bajka”, „Rrromek i Rrradek” Dorota Bełtkiewicz, „Bajkowe sposoby na dziecięce słabostki”, „Wyloguj się do życia” William Powers, „W kalejdoskopie nałogów” Beata Matczak, „Weronika nie chce być modelką” Francesca Capelli, „Chuda” Judith Fathallah, „Anka” Elżbieta Jodko-Kula, „Motylki” Laurie Halse Anderson, „FAScynujące dzieci” – film, „Podarowane życie” – film oraz książki, poruszające trudne tematy współczesności („Cukierek dla dziadka Tadka” Ivona Brezinova, „Wypożyczalnia babć” Maria Marjańska-Czernik, „Popękany dzban” Bruno Ferrero, „Jak umysł rośnie w siłę, gdy mózg się starzeje” Elkhonon Goldberg, „Jesteś cudem!” Regina Brett, „Zbyt miła” Marjorie White Pellegrino, „O Melanii, Melchiorze i panu Przypadku” Roksana Jędrzejewska-Wróbel, „Ale ja tak chcę!” Beata Ostrowicka). Dr Wanda Matras-Mastalerz omówiła zasady tworzenia prostych scenariuszy i programów zajęć biblioterapeutycznych z wykorzystaniem różnorodnych modeli postępowania biblioterapeutycznego, np. rozwijającego umiejętności uważnego słuchania utworu literackiego, dostarczającego prospołecznych, empatycznych wzorców, zmieniającego rozumienie świata społecznego i samego siebie, wzmacniającego poczucie własnej wartości, rozwijającego empatię i chęć niesienia pomocy innym.

Dzięki zorganizowanym warsztatom bibliotekarze zdobyli wiedzę i umiejętności praktyczne z zakresu doboru i wykorzystania terapeutycznych wartości literatury w pracy z czytelnikiem w bibliotece (dzieci, młodzież, dorośli, osoby niepełnosprawne) oraz zostali zainspirowani do samodzielnego prowadzenia zajęć na podstawie własnego scenariusza. Na zakończenie otrzymali materiały metodyczne i zaświadczenia ukończenia kursu III stopnia z zakresu biblioterapii.

Organizatorzy serdecznie dziękują Dyrektorom bibliotek miejskich, miejsko-gminnych i gminnych za zaangażowanie i pomoc finansową przy organizacji warsztatów.

oprac. Małgorzata Sierżęga
Instruktor WiMBP w Rzeszowie

-------------------------------------------------------------------

GALERIA