Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

2013 – ROK JULIANA TUWIMA - wystawa

2013 – Rok Juliana Tuwima

W związku z przypadającą w tym roku sześćdziesiątą  rocznicą śmierci i stuleciem poetyckiego debiutu Juliana Tuwima, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, ustanowił rok 2013 Rokiem Juliana Tuwima. Był Poetą, który „kształtował język, wyobraźnię i społeczną wrażliwość wielu pokoleń Polaków, ucząc ich zarazem poczucia humoru  i ukazując optymizm codziennego życia” – przypomniano w uchwale.

Julian Tuwim - poeta, tłumacz, satyryk, autor tekstów kabaretowych i piosenek, urodził się 13 września 1894 r. w Łodzi, w zasymilowanej, mieszczańskiej rodzinie żydowskiej.

Ukończył rosyjskie Państwowe Gimnazjum Realne w Łodzi w roku 1914. W latach 1916-1918 studiował prawo i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim i ogłaszał swoje wiersze na łamach studenckiego pisma „Pro Arte et Studio".

Był współzałożycielem kabaretu literackiego Picador, a także  współtwórcą i czołowym przedstawicielem grupy poetyckiej „Skamander", do której należeli również A. Słonimski, K. Wierzyński, J. Lechoń i J. Iwaszkiewicz.

Współpracował jako poeta, satyryk i autor szopek politycznych z wieloma czasopismami literackimi (m.in. Wiadomościami Literackimi, Cyrulikiem Warszawskim,Szpilkami, Skamandrem). Był kierownikiem i współpracownikiem kabaretów warszawskich, m.in. „Qui Pro Quo”, „Banda”,„Cyrulik Warszawski”, dla których pisał skecze i piosenki.

Opublikował m.in. zbiory poetyckie:  Czyhanie na Boga (1918), Sokrates tańczący (1920), Siódma jesień (1922), Wierszy tom czwarty (1923), Słowa we krwi (1926), Rzecz czarnoleska (1929), Biblia cygańska (1933), Jarmark  rymów (1934), Treść gorejąca (1936), oraz poemat satyryczny Bal w Operze napisany w 1936 roku, opublikowany dopiero po wojnie.

W tym okresie powstały  także znakomite wiersze dla dzieci, wolne od natrętnej dydaktyki, igrające słowem, które otwierają nową epokę w tej dziedzinie twórczości. Lokomotywa, Rzepka, Ptasie radio, Słoń Trąbalski, Okulary  na trwałe weszły do kanonu literatury dziecięcej.

W czasie II wojny światowej przebywał na emigracji (Nowy Jork), napisał wówczas poemat dygresyjny Kwiaty polskie. W 1946 roku powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. Prowadził prace literackie, przekładowe i edytorskie.

Jego wrodzoną pasją były języki obce i dlatego część swojej twórczej pracy poświęcił tłumaczeniu dzieł literatury obcej, na język polski. Tłumaczył poezję i prozę rosyjską, francuską i niemiecką.

Jego wiersze doczekały się bardzo wielu, różnych aranżacji i interpretacji muzyczno-wokalnych. Twórczość Tuwima wykonywana jest do dziś przez artystów teatralnych, kabaretowych, popowych, rockowych czy punkowych.
Piosenki z Tuwimem w tle śpiewali m.in. Hanka Ordonówna - Miłość ci wszystko wybaczy, Pierwszy znak, Ewa Demarczyk - Grande valse brillante (fragm. poematu Kwiaty polskie), Tomaszów (wiersz  Przy okrągłym stole), Czesław Niemen - Wspomnienie,  Marek Grechuta - Pomarańcze i mandarynki (wiersz  Sen złotowłosej dziewczynki).

Julian Tuwim zmarł nagle, 27 grudnia 1953 roku w Zakopanem. Podobno w jego kieszeni znaleziono kawiarnianą serwetkę z zapisanym zdaniem „Dla oszczędności zgaście światło wiekuiste, gdyby miało mi kiedyś zaświecić”. Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Pośmiertnie przyznano mu Order Polonia Restituta.

W ramach obchodów Roku Juliana Tuwima, Biblioteka przygotowała wystawę prezentującą materiały dotyczące Jego życia i twórczości. Książki dla dzieci pochodzą ze zbiorów Oddziału dla Dzieci i Młodzieży oraz Filii nr 10.

oprac. Ewa Ferenc

Ekspozycję można zwiedzać w dniach od 5 do 30 listopada 2013 r. w godzinach otwarcia Biblioteki, przy ul. Sokoła 13.