Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

„RUSZŻE GŁOWĄ, ZMIERZ SIĘ Z MOWĄ”, czyli radość mówienia i czytania na co dzień - warsztaty profilaktyki logopedycznej

„RUSZŻE GŁOWĄ, ZMIERZ SIĘ Z MOWĄ”,
czyli radość mówienia i czytania na co dzień -
warsztaty profilaktyki logopedycznej dla bibliotekarzy

3 i 4 października 2013 roku w sali konferencyjnej WiMBP w Rzeszowie odbyły się, zorganizowane przez Dział Instrukcyjno-Metodyczny, warsztaty profilaktyki logopedycznej „Ruszże głową, zmierz się z mową”, czyli radość mówienia i czytania na co dzień.  W dwóch 10 godzinnych warsztatach wzięło udział 33 bibliotekarzy z podkarpackich bibliotek publicznych.

Uczestników warsztatów przywitała Pani Barbara Chmura, dyrektor WiMBP w Rzeszowie.

Głównym celem warsztatów było zyskanie nowego spojrzenia na akt mowy i czytania oraz zachęcenie pracowników bibliotek publicznych do podjęcia w swoich placówkach działań z zakresu profilaktyki logopedycznej. Prowadząca warsztaty, Pani Iwona Podlasińska, pedagog, filolog, logopeda, trener Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów i Animatorów KLANZA oraz pracownik Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej im. Tadeusza Mikulskiego we Wrocławiu, omówiła w pierwszej części zajęć zagadnienia związane z powstawaniem mowy u dziecka oraz czynniki wpływające na prawidłowy rozwój mowy we wczesnym dzieciństwie (właściwa opieka medyczna, prawidłowy rozwój psychomotoryczny i społeczno-emocjonalny, prawidłowe odżywianie, właściwa postawa rodziców i opiekunów). Mowa dziecka kształtuje się w ciągu kilku lat. Według prof. Leona Kaczmarka wyodrębnia się cztery okresy w rozwoju mowy: okres melodii (0–1 r. ż.), okres wyrazu (1–2 r. ż.), okres zdania (2–3 r. ż.) i okres swoistej mowy dziecięcej (3–7 r. ż.). Prawidłowy rozwój mowy każdego dziecka stanowi podstawę całkowitego rozwoju jego osobowości. Jeżeli mowa dziecka rozwija się prawidłowo, prawidłowo będzie się też rozwijać myślenie i inne procesy. Istotne jest kierowanie rozwojem mowy od najwcześniejszego dzieciństwa, ponieważ mowa nie jest umiejętnością wrodzoną. Dziecko przyswaja mowę od najbliższego otoczenia, a przede wszystkim od matki drogą naśladownictwa. Zaniedbania środowiskowe i brak prawidłowych wzorców może prowadzić do różnego rodzaju zaburzeń lub wad wymowy (opóźniony rozwój mowy, jąkanie, seplenienie, kappacyzm, grammacyzm, mowa bezdźwięczna, reranie, pararotacyzm, nosowanie). Wczesne zapobieganie i korekcja wad wymowy to przede wszystkim zapobieganie późniejszym trudnościom i niepowodzeniom w wieku szkolnym. Dziecko, które źle mówi, słabo i mało czyta lub nie czyta wcale, pisze z błędami i ma trudności w swobodnym wypowiadaniu się. Wiele wad i zaburzeń mowy można uniknąć, pod warunkiem, że praca z dzieckiem rozpocznie się bardzo wcześnie (Klocki Logo prof. Bronisława Rocławskiego – do zabawy i nauki wymowy, czytania i pisania, „Kocham czytać” Jagody Cieszyńskiej – zestaw 18 zeszytów do nauki czytania dla dzieci z wadami wymowy lub niedokończonym rozwojem mowy). Pracę logopedy może wspomagać także bibliotekarz. Biblioteka publiczna jest szczególnym miejscem, w którym dziecko miło spędzając czas wolny, może nauczyć się nowych umiejętności słownych i językowych oraz obcować z poprawną i piękną mową.

W drugiej części warsztatów Iwona Podlasińska zaprezentowała ćwiczenia i formy zabawy usprawniające pracę narządów mowy oraz wdrażające do czytania ze zrozumieniem, które bibliotekarze mogą zastosować podczas zajęć czytelniczych w bibliotece publicznej: ćwiczenia oddechowe (pogłębianie oddechu, wydłużanie fazy wydechowej w pozycji leżącej, zabawa z piórkiem, fruwające kuleczki, gra w piłkę, dmuchanie kolorowych liści z drzewa), ćwiczenia słuchowe (zaczarowane dźwięki, dźwiękowe pudełka, gazetowe dźwięki, jadalna muzyka, instrumenty perkusyjne, jakie to zwierzę?, rytmizacja mowy, dźwiękowy obrazek, wizualizacja dźwiękiem, opowieść fabularyzowana „Historia miłosna z Doliny Uczuć” Charmaine Liebertz) oraz ćwiczenia muzyczno-ruchowe (piosenka na powitanie i pożegnanie, przystanek Zima, taniec integracyjny „Tęcza” i „Bałwanki”, taniec aktywizujący z chustą KLANZY, mówienie wiersza z pokazywaniem, sporty zimowe, taniec Czardasz – jedziemy do krainy Wiosna, etiuda muzyczna „Burza”, zabawa na letniej łące, piosenka „Kaczuszka” i „Żabka”, zabawa „Drwal”, przygotowanie do czytania – trójkąt, kwadrat, prostokąt, publikacja „Przytulanki, czyli wierszyki na dziecięce masażyki” – zabawy bazujące na naturalnej aktywności dzieci). Do ćwiczeń usprawniających pracę narządów mowy dziecka doskonale nadają się książki z serii „Na końcu języka” wydawnictwa Literatura polecane także przez Polskie Towarzystwo Logopedyczne. Seria adresowana jest dla tych dzieci, które lubią zabawy językiem i chcą nauczyć się poprawnej wymowy. Krótkie, łatwe do zapamiętania wierszyki autorstwa Agnieszki Frączek pomogą dzieciom w nauce poprawnej wymowy i poznaniu zawiłości językowych, natomiast rodzicom, nauczycielom i bibliotekarzom pomogą w zapobieganiu wadom wymowy najmłodszych („Rymowane dranie, czyli wiersze trudne niesłychanie”, „Dranie w tranie, czyli wiersze trudne niesłychanie”, „Kelner Kornel i inne wiersze niesforne”, „Muł mądrala i innych wierszy co niemiara”, „Struś na cisie i inne fisie” – krótka inscenizacja „Teatr rąk, nóg i głów przedstawia”).

Na zakończenie zajęć wszyscy uczestnicy otrzymali materiały metodyczne i zaświadczenia ukończenia warsztatów.

Organizatorzy serdecznie dziękują Dyrektorom podkarpackich bibliotek miejskich, miejsko-gminnych i gminnych, którzy opłacili udział biorących w warsztatach bibliotekarzy. Dzięki ich zaangażowaniu i pomocy finansowej bibliotekarze zdobyli kolejne umiejętności, które będą mogli wykorzystać w pracy z dziećmi i ich rodzicami w bibliotekach.

Małgorzata Sierżęga
Instruktor WiMBP w Rzeszowie

----------------------------------------------------------------------------------------

GALERIA