Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

JAN PAWEŁ II - NIESTRUDZONY PIELGRZYM 35. rocznica Pontyfikatu - wystawa

JAN PAWEŁ II - NIESTRUDZONY PIELGRZYM

35. rocznica Pontyfikatu

16 października 2013 r. przypada 35. rocznica wyboru kardynała Karola Wojtyły na papieża, który przybrał imię Jana Pawła II. Pontyfikat ten określa się jako niezwykły, a jego charakterystycznym elementem było pielgrzymowanie. Z tego też powodu został on wkrótce nazwany: „papież-pielgrzym”.

Karol Józef  Wojtyła  urodził się 18 maja 1920 r. w Wadowicach, nieopodal Krakowa, jako drugi syn Emilii i Karola Wojtyłów. Gdy miał 9 lat zmarła Jego matka, a trzy lata później starszy brat Edmund. Po maturze w Wadowicach studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1938 r. wraz z ojcem przeniósł się do Krakowa. Występował w konspiracyjnym zespole teatralnym zwanym Teatrem Rapsodycznym. W 1941 r. po długiej chorobie zmarł ojciec Karola. Podczas okupacji w latach 1940-44 pracował fizycznie w zakładach chemicznych Solvay. Początkowo w kamieniołomie w Zakrzówku, a potem w oczyszczalni sody w Borku Fałęckim. W 1942 r. wstąpił do konspiracyjnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie oraz rozpoczął studia teologiczne na tajnym Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1946 r. ukończył teologię i otrzymał święcenia kapłańskie. Studia kontynuował w Angelicum w Rzymie, które ukończył w 1948 r. (doktorat Zagadnienie wiary w dziełach św. Jana od Krzyża).

Po powrocie do kraju pracował w latach 1948-1951 jako wikariusz w Niegowici k. Bochni i w Krakowie (duszpasterz akademicki). W 1953 r. habilitował się na UJ (Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maxa Schelera). Od 1954 r. prowadził wykłady z teologii moralnej i historii doktryn etycznych na KUL. Uprawiał również twórczość literacką (pod pseud. Andrzej Jawień, Stanisław Andrzej Gruda, Piotr Jasień), m.in. utwory: Brat naszego Boga, Przed sklepem jubilera, Poezje i dramaty. W 1958 r. został mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej, a w 1963 – arcybiskupem metropolitą krakowskim. Uczestniczył w pracach Soboru Watykańskiego II, dokonał reorganizacji struktur archidiecezji, pełnił ważne funkcje w Kościele w Polsce i w świecie.

16 października 1978 r. wybrany został na papieża i przyjął imię Jana Pawła II. Pierwszy papież Polak i pierwszy nie Włoch po 455 latach (od pontyfikatu Hadriana VI), podjął zapoczątkowany przez swoich ostatnich poprzedników wszechstronny dialog ze światem i Kościołami lokalnymi. Przeprowadził reformę prawa kanonicznego, Jego staraniem sfinalizowano prace nad „Katechizmem Kościoła katolickiego”, pierwszym od czasu Soboru Trydenckiego, przeprowadzono reorganizację Kurii Rzymskiej, nastąpił proces umiędzynarodowienia kolegium kardynalskiego. Za Jego pontyfikatu, trwającego 26 i pół roku (trzeciego co do długości w dziejach Kościoła, po pontyfikacie św. Piotra Apostoła i papieża Piusa IX), poważnie wzrósł autorytet papiestwa, a Stolica Apostolska nawiązała stosunki dyplomatyczne z wieloma krajami m.in. ze Stanami Zjednoczonymi, Czadem, a zwłaszcza z krajami z byłego obozu komunistycznego, w tym z Polską,  Węgrami, Rosją, Ukrainą, Mongolią, Albanią i Kazachstanem, a także Izraelem.

Szczególną cechą pontyfikatu Jana Pawła II było pielgrzymowanie: odbył 104 zagraniczne podróże do wielu krajów świata, na wszystkie kontynenty, m.in.: do Izraela, muzułmańskiej Syrii, prawosławnej Grecji, na Kubę i do państw byłego ZSRR (Ukraina, Litwa, Łotwa, Estonia, Gruzja, Kazachstan, Armenia) oraz ok. 150 pielgrzymek na terenie Włoch. Podczas podróży zagranicznych Jan Paweł II odwiedził 130 krajów i ok. 900 miejscowości. Papież kilkakrotnie odwiedził też Polskę w latach: 1979, 1983, 1987, 1992 (2-krotnie), 1995, 1997, 1999 i 2002. Jego pielgrzymki do Polski były każdorazowo wielkim wydarzeniem w dziejach narodu,
a pierwsze z nich wywarły ogromny wpływ na kierunki przemian politycznych w kraju.

Na ołtarze wyniósł więcej osób niż którykolwiek z papieży, ogłaszając świętymi 478, a błogosławionymi 1318 osób. Często uroczystości beatyfikacyjne, a nawet kanonizacyjne odbywały się podczas Jego pielgrzymek apostolskich, wśród społeczności lokalnych.

Podejmował wiele mediacji w sporach międzynarodowych, ogłosił apele i orędzia pokojowe m.in. na forum ONZ, rozpoczął proces porządkowania relacji między Kościołem katolickim, a judaizmem. Jako pierwszy papież odwiedził w 1986 r. rzymską synagogę, spotkał się także z naczelnym rabinem Jerozolimy, a w roku świętym 2000, odbył historyczną pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Podejmował zabiegi zmierzające do przezwyciężenia różnic doktrynalnych z religiami chrześcijańskimi (m.in. z anglikanami, prawosławiem czy Ormianami), szukał dróg współdziałania i kontaktów z religiami niechrześcijańskimi. Z Jego inicjatywy odbywały się ekumeniczne spotkania z przedstawicielami Kościołów i religii oraz międzyreligijne dni modlitw o pokój, organizowane m.in. w Asyżu.

Jan Paweł II szczególnie dużo uwagi poświęcił ludziom młodym. Zapoczątkował tradycje Światowych Dni Młodzieży, osobiście uczestnicząc w tych spotkaniach, organizowanych w różnych miejscach świata.

Ważne miejsce w działalności nauczycielskiej, duszpasterskiej i doktrynalnej Jana Pawła II zajmują encykliki (spośród 14 największy rozgłos zdobyły m.in. Redemptor hominis, Dives in misericordia, Laborem exercens, Slavorum Apostoli, Redemptoris Mater, Veritatis splendor, Evangelium vitae) oraz konstytucje, adhortacje i listy apostolskie. Jako papież napisał kilka książek o charakterze duszpasterskim i autobiograficznym – m.in. Przekroczyć próg nadziei, Wstańcie, chodźmy, Pamięć i tożsamość,  utwór o charakterze poetyckim – Tryptyk rzymski.

Od początku lat 90. m.in. w następstwie zamachu na Jego życie (13 maja 1981 r.) organizm Papieża ulegał systematycznemu osłabieniu i chorobom, z których szczególnie dotkliwa okazała się choroba Parkinsona. Zmarł 2 kwietnia 2005 r. Pochowany został w grotach watykańskich, nieopodal grobu św. Piotra. Żegnały Go wielkie rzesze pielgrzymów, a wśród nich szefowie państw i rządów oraz przywódcy religijni z całego świata. Dnia 28 czerwca 2005 r. rozpoczęto w Rzymie proces beatyfikacyjny. 1 maja 2011 r. został beatyfikowany przez papieża Benedykta XVI. 30 września 2013 r. papież Franciszek  ogłosił i wyznaczył na dzień 27 kwietnia 2014, w Niedzielę Miłosierdzia Bożego, kanonizację dwóch papieży Jana Pawła II i Jana XXIII.

W historię Kościoła Jan Paweł II wpisał się m.in. jako autor idei nowej ewangelizacji, orędownik pojednania religijnego, sprawiedliwości społecznej i pokoju, obrońca godności człowieka, a także papież Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, który dokonał rachunku sumienia i publicznie wyznał winy Kościoła oraz przyczynił się do integracji katolicyzmu w skali światowej. Stał się również wielkim autorytetem moralnym dla ludzi różnych wyznań i kultur, wiarygodnym wzorem do naśladowania. Zniwelował większość barier, przyjmując postawę papieża bliskiego wszystkim ludziom, papieża-apostoła.

W związku z przypadającą rocznicą Biblioteka przygotowała wystawę prezentującą sylwetkę oraz podróże apostolskie Papieża, w tym na Podkarpacie, w oparciu o zbiory własne (książki, dokumenty życia społecznego).

Oprac. Maria Szot

Ekspozycję można zwiedzać w dniach od 1 października do 5 listopada 2013 r. w godzinach otwarcia Biblioteki, przy ul. Sokoła 13.