Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

2013 - ROK ALEKSANDRA HRABIEGO FREDRY - wystawa

2013 - ROK ALEKSANDRA HRABIEGO FREDRY

Sejmik Województwa Podkarpackiego podjął uchwałę o ustanowieniu roku 2013 Rokiem Aleksandra hrabiego Fredry. Ma to związek z przypadającą w bieżącym roku 220. rocznicą urodzin tego znakomitego polskiego komediopisarza, którego życie związane było z wieloma miejscami naszego regionu.

Nazywany ojcem komedii polskiej, pierwszą z nich napisał w wieku 12 lat. Powołał do istnienia wiele barwnych postaci, które po dziś dzień budzą sympatię widzów i czytelników. W jego sztukach niezapomniane kreacje stworzyły sławy polskiej sceny, m.in. Helena Modrzejewska, Ludwik Solski i Stefan Jaracz.

Urodził się 20 czerwca 1793 roku w Surochowie koło Jarosławia w zamożnej rodzinie szlacheckiej (niegdyś senatorskiej). We wczesnym dzieciństwie mieszkał u dziadków w Nienadowej, a później w rodzinnym majątku  Beńkowa Wisznia, niedaleko Lwowa.  W 1806 roku po śmierci matki, rodzina przeniosła sie do Lwowa. W wieku szesnastu lat wstąpił do armii napoleońskiej Księstwa Warszawskiego i wędrował z nią przez 6 lat - aż do klęski Napoleona. Podczas odwrotu spod Moskwy chory na tyfus, trafił do niewoli rosyjskiej. Za zasługi wojenne został odznaczony złotym krzyżem Virtuti Militari i Krzyżem Legii Honorowej. Armię opuścił w 1815 roku i osiadł w Beńkowej Wiszni. Brał czynny udział w społecznym życiu ziemiaństwa, reprezentował jego interesy w galicyjskim Sejmie Stanowym. W okresie Wiosny Ludów został oskarżony o zdradę stanu za krytykę rządów austriackich (śledztwo zostało ostatecznie umorzone). Należał do wielu stowarzyszeń naukowych i literackich.

Ostatnie lata życia spędził we Lwowie, którego był honorowym obywatelem. Tam zmarł 15 lipca 1876 roku. Został pochowany w rodzinnej krypcie kościoła w Rudkach koło Lwowa. 

Dzisiaj najbardziej znany jest Fredro - komediopisarz, nie należy jednak zapominać, że uprawiał także inne formy literackie. Spisywał aforyzmy, zwroty przysłowiowe, fraszki. Tworzył różnogatunkowe wiersze, m.in. popularne bajki (Paweł i Gaweł, Małpa w kąpieli), ody, ballady, poematy.  Był autorem arcydzieła polskiego pamiętnikarstwa  Trzy po trzy (1844-46), w którym  opisał  historie rodzinne i wojenne, wspaniałe anegdoty i opowiastki z życia XIX-wiecznej Galicji.

Utwory Fredry stanowią stały repertuar polskich teatrów, także radiowego i telewizyjnego, zostały również sfilmowane (Zemsta, Śluby panieńskie).

Związki Aleksandra  Fredro z obszarem naszego regionu zapisały się nie tylko w jego bogatej biografii, ale również w jego znakomitej twórczości, która weszła do kanonu literatury polskiej.

Przez teren województwa podkarpackiego i obwodu lwowskiego biegnie trasa międzynarodowego szlaku turystycznego „Śladami Aleksandra Fredry”, licząca prawie 450 km. Prowadzi ona z ruin zamku "Kamieniec" na pograniczu Korczyny i Odrzykonia, przez Korczynę, Krościenko Wyżne, Hoczew, Cisną, Lesko, przejście graniczne Krościenko-Smolnica, Sambor, Rudki, Beńkową Wisznię, Jatwięgi, Lubień Wielki, Lwów, Przyłbice, przejście graniczne Szeginie-Medyka, Przemyśl, Surochów k/Jarosławia, Nienadową, i z powrotem do zamku "Kamieniec".

Od ponad 140 lat działa Towarzystwo Dramatyczne im. Aleksandra Fredry „FREDREUM” w Przemyślu – Stały Niezawodowy Teatr z siedzibą na Zamku Kazimierzowskim w Przemyślu, które popularyzuje twórczość i osobę Aleksandra  Fredry.

Wystawa prezentuje materiały dotyczące Jego życia i twórczości oraz  związków z naszym regionem. Są to m.in. cenne XIX-wieczne wydania Jego dzieł, afisze i programy spektakli teatralnych rzeszowskiego teatru im. W. Siemaszkowej. 

      Ewa Ferenc

Wystawę można zwiedzać od 4 kwietnia do 16 maja 2013 r. w godzinach otwarcia Biblioteki, przy ul. Sokoła 13.