Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

91. ROCZNICA URODZIN ORAZ 5. ROCZNICA ŚMIERCI JÓZEFA SZAJNY - wystawa

91. ROCZNICA URODZIN ORAZ 5. ROCZNICA ŚMIERCI JÓZEFA SZAJNY

      W 2013 roku przypada 91. rocznica urodzin oraz 5. rocznica śmierci Józefa Szajny. Na tę okoliczność przygotowana została wystawa prezentująca materiały dotyczące życia i twórczości tego wybitnego Artysty związanego z Rzeszowem. Zawiera ona wybrane wydawnictwa zwarte oraz artykuły prasowe pochodzące ze zbiorów własnych Biblioteki, oraz plansze udostępnione przez Muzeum Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Józef Szajna – wybitny polski reżyser, scenograf, artysta malarz, grafik, teoretyk teatru, pedagog. Urodził się w Rzeszowie 13 marca 1922 roku. W czasie wojny był więźniem Oświęcimia i Buchenwaldu. W 1952 roku uzyskał dyplom na Wydziale Grafiki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, a w rok później na Wydziale Scenografii tejże uczelni. W latach 1955-1963 pracował jako scenograf w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie, gdzie był autorem wielu nowatorskich i oryginalnych rozwiązań przestrzeni scenicznej. Był jednocześnie pracownikiem naukowym i dydaktycznym krakowskiej ASP. W roku 1966 rozpoczął współpracę ze Starym Teatrem w Krakowie, Teatrem Śląskim w Katowicach, z Teatrem Współczesnym we Wrocławiu, z Teatrem Polskim w Warszawie i z teatrami poza granicami kraju. W 1971 roku Szajna spektaklem Faust J.W. Goethego rozpoczął kolejny, autorski, okres twórczości teatralnej, inscenizując przedstawienia według własnych scenariuszy. W sezonie 1971/1972 objął dyrekcję Teatru Klasycznego w Warszawie, który przekształcił w Studio Teatr – Galerię. W 1980 roku przekształcił Teatr Studio w Centrum Sztuki Studio, jedyną tego typu instytucję artystyczną w Polsce i jedną z niewielu wówczas w świecie, integrującą działalność teatralną, muzyczną i plastyczną. Równolegle z działalnością teatralną Szajna poświęcał się plastyce, uczestniczył w kilkudziesięciu wystawach plastycznych krajowych i międzynarodowych. Jego prace znajdują się w wielu muzeach świata i zbiorach prywatnych. Na twórczość Józefa Szajny ogromny wpływ miały osobiste przeżycia okupacyjne. Stąd w jego teatrze pojawiały się stałe tematy i obsesje: wojennej apokalipsy, kryzysu wszelkich wartości, uniformizacji jednostki we współczesnym świecie, zagłady, zniszczenia, przemijania.

13 marca 1997 roku w czasie obchodów 75-lecia urodzin i 50-lecia pracy twórczej Józefa Szajny w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie otwarto Szajna Galerię. Jest to jedyna w Polsce i na świecie stała ekspozycja prac Szajny. Wszystkie dzieła, które można oglądać w Galerii są darem Profesora dla Rzeszowa - miasta, w którym się urodził. W Galerii prezentowanych jest około 70 prac: monumentalne obrazy, rysunki, kolaże, kompozycje przestrzenne oraz elementy scenografii do najwybitniejszych spektakli teatralnych Szajny. Od momentu powstania Galeria jest miejscem spotkań artystów różnych sztuk: plastyków, pisarzy, muzyków, ludzi teatru. 11 kwietnia 1997 roku Rada Miasta Rzeszowa nadała Józefowi Szajnie tytuł honorowego obywatela jego rodzinnego miasta, natomiast w 2007 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Rzeszowskiego. W 2008 roku utworzono Multimedia Szajna Festiwal, którego ideą było przedstawianie sztuki multimedialnej w przestrzeni teatru im. Wandy Siemaszkowej i Szajna Galerii. Zmarł w Warszawie 24 czerwca 2008 roku. Jest uważany za jednego z najważniejszych artystów XX wieku.

Renata Babiarz

Wystawę można zwiedzać od 6 marca do 3 kwietnia 2013 r. w godzinach otwarcia Biblioteki, przy ul. Sokoła 13.

Serdecznie zapraszamy.